Türkiye, uzay araştırmaları mevzusunda gelişmiş ülkelerle arasındaki sarihi kapatmak için düğmeye bastı.
Eriştirme Bakanlığı, Türkiye’nin uzaydaki hak ve çıkarlarının korunması emeliyle çalışmalar yapmak üzere ‘Türkiye uzay Müesseseyi TUK’ kurulması için kanun krokiyi hazırladı.
Çalışma, Başbakanlık’a sevk edildi. Biri başkan 8 bireyin idareyeceği özerk müessese, geniş yetkilerle donatılacak. Lüzum gördüğü yeri kamulaştırabilecek. Alanında uzman şahıslardan heyetler oluşturabilecek. Hazırlanan krokide kanunun emeli, “Türkiye’nin uzay ve havacılıkla alakalı siyaset ve taktiklerinin tanımlanması, uygulanması, izlenmesi, uzaydaki hak ve çıkarlarının korunması.” biçiminde açıklandı.
Tasarıya göre, Türkiye Uzay Müesseseyi, Türkiye’nin Ulusal Uzay Siyaseti ve programını hazırlayacak. Bu program, Bakanlar Heyeti’nun onayından geçtikten sonra netlik kazanacak. Program ve siyaset çerçevesindeki gayelere erişebilmek için de, heyet ve müesseseler oluşturulacak. Bu heyet ve müesseseler; Türkiye Uzay Müesseseyi ile Türkiye Uzay Heyeti, Uzay Siyaseti Yüksek Heyeti, Uzay Konseyi ve Uzay Yüksekokulu olarak sıralandı.
Ankara merkezli olacak özerk müessese geniş yetkilerle donatılacak. Lüzum gördüğü yeri kamulaştırma yetkisine sahip TUK, uzay çalışmaları yapan tam kamu kuruluşlarından belge arz edebilecek. Alanında uzman Bilim adamları ve Teknoloji Danışma Heyetleri oluşturabilecek. Firma kurabilecek, takviye ve bağış toplayabilecek. Kamu İhale Kanunu kapsamında olmayacak ve Sayıştay tarafından da sorgulanmayacak. Firmaların teftişini Türkiye Büyük Millet Meclisi yapacak. Vergi de ödemeyecek. Süratli hareket edilmesi için verilen geniş yetkileri sayesinde müesseseden bir an evvel uzay taşıtlarıyla alakalı tasarım ve yapım yapması bekleniyor. Uzay vasıtaları, pespaye veya yüksek irtifa balonları, hava platformları planlayacak. Bunların testlerini yapacak ve prototipler geliştirecek. Müessese bunları yapmak için tasarım, entegrasyon ve test merkezleri, araştırma laboratuvarları kuracak. Fırlatma taşıt ve sistemlerini geliştirecek, kuracak ve işletecek. Uzay araştırma ve faaliyetleri için lüzumlu olan her türlü yakıt ve kimyevi madde türevlerini de üretim edecek. Fırlatma taşıtlarında kullanılacak yakıt, roket motoru gibi teknolojilerini geliştirecek.
Türkiye Uzay Müesseseyi’nun karar uzvu olan Türkiye Uzay Heyeti, biri başkan 8 şahıstan oluşacak. Heyetin başkanı aynı zamanda müessesenin başkanı da olacak. Başbakanın başkanlığında, Eriştirme, Ulusal Korunma, Sanayii ve Ticaret bakanları ile Hazine’den mesul devlet bakanı ve Türkiye Uzay Müesseseyi başkanından oluşan Uzay Siyasetleri Yüksek Heyeti oluşturulması öngörülüyor. Mart ve eylül aylarında 2 kez bir araya gelecek.
İnanılmaz hâller, sıkıyönetim, seferberlik ve savaş halinde tüm uzay sistemlerinin milli güvenlik gereksinimleri güzergahında kullanılmasını sağlayacak.
Kodlu ve kriptolu haberleşme yapmaya yetkili olacak.
Ulusal uzay siyaseti güzergahında tasarılama yapacak.
Türkiye Uzay Müesseseyi’nun payı yüzde 50’den fazla olan işletmeler vergiden muaf olacak.
Havacılıkla ve uzayla alakalı standart tanımlayacak.
Uzay sistemlerinin tasarım, yapım, entegrasyonu teşviklerle destekleyecek.
Uzay alanında dağılan kaynakların yararlı kullanılabilmesi için tüm sivil, askerî, ticarî, sanayi, eğitim kuruluşları arasında lüzumlu eşgüdümü tahsis edecek.
Uzayla alakalı beyin gücünün yetiştirilmesini sağlayacak. Uzaya müteveccih eğitim-öğretim faaliyetlerinin geliştirilmesi, desteklenmesi ve teşvik edilmesi emeliyle; burs, ödül, yurtiçi ve yurtdışı eğitim imkânı sağlamak. İnsanlı ve insansız uzay programları için araştırma ve uygulama emeli ile personel yetiştirecek.
Kaynak: zaman
Yaftalar : Uzay
