Keman yayları kedi bağırsağından yapılmaz,hiçbir zaman da yapılmamıştır.
Bu efsane Ortaçağ İtalyan keman ustalarının,çalgıyları için iyi tellerin koyun bağırsağından elde edildiğini keşfetmeleriyle başladı.Kedi öldürmek çok vahim bir bahtsızlık getirdiğinden, buluşlarını gözetmek için herkese telleri kedi bağırsağından yaptıklarını söylediler.
Koyun bağırsağından yapılışının efsanesi
Efsaneye göre,Abruzzi dağının Pescara yakınındaki köyü Salle’de,Erasmo isminde bir eyerci bir gün kuruyan koyun bağırsağının arasından esen rüzgarın sesini dinlemiş ve bunun Rönesans kemanı olarak öğrenilen daha önceki bir keman cinsi için iyi bir tel olabileceğini düşünmüş.
Salle 600 sene süresince keman yayı imalinin merkezi haline geldi ve Erasmo yay
yapanların gözetici azizi olarak kutsandı.
1905 ve 1933’teki makûs zelzeleler Salle içindeki sanayiyi sona erdirdiyse de dünyadaki lider yay üretici şirketlerinden ikisi -D’Addario ve Mari- hâlâ Salle’li ailelerce işletiliyor.
1750’ye kadar tüm kemanlarda koyun bağırsağından yapılmış yaylar kullanıldı.Bağırsağın hayvandan henüz ılıkken çıkarılması ve yağ ve pislikten temizletilip soğuk suya daldırılması gerekir.En iyi kısımları şeritler halinde kesilir ve istenen kalınlıkta bir yay elde edilene kadar kıvırıp çekiştirilir.
Günümüzde de koyun bağırsağı kullanılıyor mu?
Her ne kadar keman meraklılarının çoğu bağırsaktan yapılan telin en yumuşak sesi verdiğini düşünüyorsa da, günümüzde yay üretiminde bağırsak, naylon ve çelik karışımı kullanılmaktadır.
Richard Wagner nefret ettiği Brahms’ın haysiyetini sallamak için berbat bir söylenti yaydı.Brahms’ın Çek bestekar Antonin Dvorak’tan “Bohemlere has serçe katleden bir yayı” hediye olarak kabul ettiğini iddia etti.Sözde,Brahms bu yayla Viyana stili evinin penceresinden gelip geçen kedilere gelişigüzel atışlar yapıyormuş.
Wagner şöyle devam etti:”Perişan hayvanları vurduktan sonra aynı alabalık avlayan bir balıkçı edasıyla ipini sararak odasına çekiyormuş.Sonra da kurbanlarının son soluklarını verirken inlemelerini şevkle dinleyerek ante mortem vefat öncesi gözlemlerini defterine anekdot ediyormuş.”
Wagner,Brahms’ı hiç ziyaret etmedi ya da evini hiç görmedi;böylesi bir “serçe yayı”nın vazgeçin Dvorak tarafından hediye edilmesini,varolduğuna dair rastgele bir kayıt dahi yok gibi görünüyor.
Kediler değişik tüm cinsler gibi suskunluk içinde can vermeye meyillidir.Buna karşın,bu kedi öldürme dedikoduları Brahms’ın üzerine yapışmış ve bu iddia hakikatmiş gibi bir hayli yaşam öyküde tekerrür edilmiştir.
Keman Yayları Neyden Yapılır
Cehaletlikler Kitabı,NTV yayınları
Yaftalar : Bunları biliyormusunuz
