Bu çalışma , asli mevzusu Japon ve batı Amerikan idare sistemlerinin karşılaştırılması olan ve yaradılışı düzeyinde müzakere, yazılı ve görsel irtibat taşıtlarından bilgi denetleme usulleri sayesinde elde edilen bilgiler kullanılan bir analiz çalışmasıdır.
Bu araştırmanın ortaya koyduğu neticeler Japon veya batı idare sistemleri yaklaşımlarının rastgele birinin ötekiyi üzerine üstünlüğü ya da ideale daha yakın olması açısından değerlendirilmemiş karşılaştırma emeline sadık kalınarak bu iki yaklaşımın idare ve idareye ait muhtelif kavramlara bakış açısındaki farklar ve bu farkların neden ve neticeleri üzerinde durulmuştur.
Yukarıyada bahsedilen bu değişikleşmenin detaylarına geçmeden evvel mevzunun temeli olan ve farklı doğrultulardan idrak edilen idare kavramının ve ana hatlarıyla işlevlerinin bir tanımını yapmak ve bu kavramın günümüzde ki Japon idare yaklaşımını da kapsayan modern idare yaklaşımlarına gelene kadar hangi süreçlerden geçtiğini belirtmek zorunlu olacaktır.
İDARE NEDİR?
İdare medenilik tarihi süresince teşkilatlanmış cemiyetlerin ilgi duydukları bir kavram olmuştur. İdare günümüzde de ehemmiyetini gözeten bir kavram olarak değerlendirilmektedir.
İnsanlar cinsli sebeplerden dolayı emellerine erişebilmek için başkaları ile işbirliği yapmayı ve tek başlarına erişemedikleri emellerine bu işbirliği sayesinde erişmeyi lüzumlu görürler.
Ekonomik mülk ya da hizmet üreten şirketler ilerlemiş ve teşkilatlanmış bir idare sisteminin neticeyi olarak oluşmaktadır. Galibiyet sağlanan temel işlerin tümünün temelinde teşkilatlanmış çalışmaların uyuduğu görülür ve bu çalışmalara cemiyetimizin her kesiminde tesadüfülür. Hayatın farklı alanlarında sürdürülen çalışmaların istenilen emellere en iyi bir biçimde yöneltilebilmesi için insanın karşısına ‘İdare’ kavramı çıkmaktadır.
Şirketler teknolojik ilerlemelere paralel olarak devamlı büyüme içinde olduklarından , çalışmalarını muhtelif öğeler etkileyebilmektedir. Bu çalışmaları örgütlemek ve bu öğelerden en az seviyede etkilenmelerini sağlayacak olan sistem idare olarak adlandırılır.
İdare , ortak bir emeli asıllaştırmak için fertsel ve grupsal çalışmaların eşgüdümlenmesi olarak belirlenirken bir başka tanıma göre değişik bireylerin faaliyetleri aracılığıyla işlerin yapılması olarak gösterilmektedir.
İdare ‘Belirli bir emelin asıllaştırılabilmesi için , şirket faaliyetlerinin tasarlanması , teşkilatlanması , yönlendirilmesi , eşgüdümlenmesi ve hakimiyet edilmesi’ şeklinde özetlenebilir. Bir idare hadisesinden laf edilebilmesi için zorunlu olan özelliklerde şöyle sıralanabilir:
1 Her şeyden evvel idareden laf edilebilmesi için insanların varlığı lüzumludur.
2Bu insanların işbirliğinin sağlanması lüzumludur.
3Sağlanan işbirliğinin emin bir emele yöneltilmesi lüzumludur.
Firmanın gelişmesi , işbölümünün çoğalması , her biri ayrı bir uzmanlık mevzusu olan muhtelif faaliyetlerin ortaya çıkması neticesinde hem şirket sahipleriyle idareyicileri birbirinden ufalamaya başlamış hem de idare işlevi firmadaki alım , satım , imal işlevleri yanında normal üstü bir ehemmiyet kazanmıştır.
İdare kavramı ile beraber idareyici kavramı ortaya çıkmaktadır. İdareyici karı ve tehlikeyi başkasının olmak üzere mülk veya hizmet üretmek için imal öğelerinin alımını yapan veya yaptıran bunları belirli ihtiyaçları doyurma emeline yönlendiren , firmayı teşebbüsçü ismine çalıştırmak mesullüğü bulunan kimsedir.
İdareyiciyi teşebbüsçüden ayıran fark çalışmalar neticeyi ortaya çıkan tehlikeye dayanmaması , başka bir ifadeyle kar veya hasarın sahibi olmamasıdır. İdareyici emeği karşılığı fiyat , prim ve/veya kardan hisse alarak firmayı tespit etilen emellere eriştirmeye çalışır.
Büyük şirketlerde galibiyet derecesi şirket sahibinin göstereceği şahsi gayret ve tüketeceği enerjiden çok gitgide artan ve karışıklaşan idare işlerini kendisiyle paylaşacak işgörenin tercihinde ki isabet ve şirkette kuracağı teşkilatın muhteşemliğine bağlı olacaktır. Hangi cins şirket olursa olsun firmadaki mevcut imkân ve kaynakların şirket emelleri güzergahında tasarlanması ve faaliyetlerin bu güzergahta tertip edilmesi ve yürütülmesi gerekmektedir. Bu faaliyetleri yerine getiren şirket işlevi ‘İDARE’ olmaktadır.
Modern idare teorileri idare faaliyetlerinin ilk ayrımını yapan Fayol’un gruplamasını büyük miktarda değiştirmiş ve genellikle şu şekilde ele almışlardır:
—Tasarılama —Örgütleme —Yöneltme —Eşgüdümleme —Hakimiyet
İdare faaliyetlerini daha iyi kavrayabilmek için bu işlevleri ve emellerini kısaca açıklamak verimli olacaktır .
Yaftalar : Bunları biliyormusunuz
