Türkiye’de bilimin büyümesi önündeki maniler incelendi. Meseleler: Araştırmaya zaman yok, akademik personelin kazancı yetersiz, finans noksanlığı var, insan kaynağı, kadro yeterli değil, fiziksel altyapı cılız, araştırma kültürü yok.
Almanya’da 10 bin çalışan başına düşen Ar-Ge personeli rakamı 125, Britanya’da 107 ve Finlandiya’da 226 iken Türkiye’de bu sayı yalnızca 30. Bu rakamı artırmak için bilim ve teknoloji Yüksek Heyeti tarafından ‘Bilim ve Teknoloji İnsan Kaynağı Taktiği ve Eylem Tasarıyı’ hazırlandı.
Eylem Tasarıyı çerçevesinde hazırlanan Mayıs 2009 tarihli Büyüme Raporu’nda, bu sualin çözümü için 2007-2009 seneleri arasında 12 çalıştay hakikatleştirildiği ve bu çalıştaylarda, araştırma yapmanın önündeki manilerin yedi başlık altında bir araya geldiği belirtildi. Rapora göre Türkiye’de araştırma yapmanın önündeki maniler ve bazı çözüm teklifleri şöyle:
Araştırmaya zaman yok
MANİLER:
* Üniversitelerdeki yönetişim meseleleri
* Araştırmaya zaman ayıramama
ÇÖZÜMLER:
* Üniversitelerde bilimsel çalışmaların sınıflandırılıp mükâfatlandırıldığı bir sistem kurulmalı
* Akademik yükseltmelerde yayınların yanı gizeme proje yürütücüsü veya tahlilci olarak misyon alma da değerlendirmeye alınmalı
* Üniversiteler milli taktikler güzergahında kendi araştırma taktiklerini tanımlamalı
* Üniversite idareyicilik kriterleri cihansal seviyede tanımlanmalı ve tercihler buna göre yapılmalı
* Akademik performans göstergeleri oluşturulmalı
* Üniversitelerde eğitim ve araştırma kadroları parçalamalı, tahlilci öğretim azası statüsü oluşmalı
Tahlilcinin kazancı düşük
MANİLER:
* Akademik personelin kazancının yetersiz oluşu
* Döner anaparadan kaynaklanan meseleler
ÇÖZÜMLER:
* Üniversitelerde mali ve yönetimsel otonomluk sağlanmalı, tam bütçe torba haline getirilmeli
* Özlük haklarında büyüme sağlanmalı
* Akademik personele performansa dayalı ek ödemeler yapılabilmesi için bütçe tahsis edilmeli
* Tahlilcilerin döner anaparadan alacakları kazançlarından kazanç aidatı muafiyeti sağlanmalı
* Üniversitelere cari bütçeden yüzde 1 hisse bölerek tahlilcilere takviye sağlanmalı
* Tübitak projelerince desteklenen tahlilci rakamları artırılmalı, proje teşvik ikramiyesi enflasyon oranında artırılmalı ve ödenti oranları eksiltilmeli, proje bursiyerlerine ufalayan bütçe artırılmalı
* Ödül teşvik sistemi kurularak fiyatlar artırılmalı
Finans yetersiz
MANİLER:
* Araştırmaya müteveccih finans noksanlığı
* Takviye veren müesseselere ait problemler
TEKLİFLER:
* Kamunun yanı gizeme özel sektör de araştırma projelerine yeterli kaynak aktarmalı
* Kamu takviyeleri ve teknoparklardaki teşvikler beynelmilel seviyede çekici hale getirilmeli
* Ar-Ge faaliyetleri Başbakanlık Tasarruf Önlemleri dışında yakalanmalı
* Üniversitelerin bütçelerine, toplam bütçenin yüzde 1’i oranında projeler için tahsisat konulmalı
* Devletin Ar-Ge’ye ayırdığı bütçe artırılmalı
* Bilimsel projelerin bütçesi artırılması ve döner anapara kazançlarının en az yüzde 70’inin araştırma fonuna aktarılması gibi tertip etmelerle tahlilcilere üniversitelerden parasal destekledinmeli
* Üniversitelerce bilimsel projelere ufalayan ölçü bir havuzda bir araya gelmeli
Yeterli bilim adamı yok
MANİLER:
* Bilim ve teknoloji insan kaynağı eksikliği
* Dolaşım programlarının noksanlığı
* Üniversite, kamu kuruluşlarında kadro azlığı
* Nitelikli teknik ve yönetimsel personel noksanlığı
TEKLİFLER:
* Milli Ar-Ge öncelikleri tanımlanmalı ve Ar-Ge insan eforu yetiştirme siyasetleri oluşturulmalı
* Yabancı analistleri sürükleyebilmek için Fen bilimleri ve sosyal bilimler alanlarında beynelmilel bir araştırma merkezi kurulmalı
* Özel sektör şirketlerinin işletme bünyesinde yüksekokul kurmaları teşvik edilmeli
Yetersiz fiziki altyapı
MANİLER:
* Fiziksel altyapının eksikliği
* Yurtdışından malzeme veya aygıt alımında yaşanan meseleler
* Araştırma kaynaklarına, neticelerine ve tahlilcilere ulaşım eforluğu
TEKLİFLER:
* Üniversitelerde mahallî özellikleri de dikkate alan Ar-Ge merkezleri kurulmalı
* Üniversitelerde laboratuarlara teknik hizmet verecek atölyeler olmalı ve laboratuarlar genç, zinde akademisyenler tarafından idarenmeli
* Üniversitelerin altyapı bütçesi artırılmalı
Sistem araştırmayı desteklemiyor
MANİLER:
* Eğitim sisteminin araştırma kültürünü destekleyecek kalitede olmaması
* Takım çalışması ve disiplinlerarası araştırma kültürünün büyümemiş olması
* Paylaşımcı kültür noksanlığı
TEKLİFLER:
* Ulusal eğitim taktiği, ilköğretimden başlayarak her düzeyde ferdi araştırmaya yönlendirecek ve fertlerin tahlilci kalitesini kuvvetlendirecek biçimde yine tertip edilmeli
Üniversite-sanayi işbirliği noksan
MANİLER:
* Sanayi ve üniversite işbirliğine müteveccih mekanizmaların noksanlığı
TEKLİFLER:
* Üniversite sanayi ortak projelerinde çalışacak analistler, kazanç doğrultusundan desteklenmeli
* Bölgesel öncelikli mevzular desteklenmeli ve bu mevzuda laboratuarlar kurulmalı
* Teknopark, Küçük Ve Orta Ölçekli Sanayiyi Geliştirme Ve Destekleme İdaresi Başkanlığı, iş odaları aracılığıyla üniversiteler ve KOBİ’ler bir araya getirilmeli
Bu şartlarda bilim nasıl büyüsün
Yaftalar : Araştırma
