Amerikalı uzmanlar dünyanın dört bir yanında bal arılarının vefatına yol açan ilginç hastalığa dair ehemmiyetli bir ipucu tuttuklarını söylüyorlar.
Basmakalıp şartlarda sıhhatli arılar, genetik olarak kendilerini öteki hastalıklardan ve tarım hasarlılarına karşı kullanılan kimyevi ilaçların başka bir deyişle pestisidlerin tesirinden gözetmek üzere hayati bir protein üretiyor.
Uzmanlara göre hastalığa yol açan işte arıların, ribosom isimli bu proteini üretmesini yasaklayan bir virüs olabilir.
Uzman takım, sıhhatli arılar ile, Türkçeye, “koloni göçerten” diye çevrilebilecek CDD colony collapse disorder hastalığının dağıldığı kovanlardaki arıların hangi genetik özellikleri kullanıp, hangilerini kullanmadığını araştırmış.
2006 senesinden bu yana Amerika Birleşik Devletlerindeki balarısı popülasyonu üzerinde devirici bir tesir yaratan CDD’nin dünyanın başka bölgelerindeki kayıpların da nedeni olduğu düşünülüyor.
Amerikalı bilim insanları National Academy of Science isimli mecmuada yayımlanan yazılarında, arıların midelerindeki hücreleri dna yapısı bakımından birbiriyle karşılaştırabilmek için moleküler biyolojide kullanılan bir usul olan Microarray Teknolojisi’nden faydalandıklarını söylüyorlar.
Illinois Üniversitesi’ne bağlı olarak çalışan takımın başkanı May Berenbaum BBC’ye bu araştırmayı 2006 senesinde yayımlanan arıların genom haritasıyla alakalı bir başka çalışmanın muhtemel kıldığını söyledi.
Berenbaum, “Bu bilgi sayesinde, hasta ve sıhhatli arıların genlerini karşılaştırdık. Tabi arılarda bütün 10bin ayrı gen var. Onun için her bir arıda bir çok değişik gen olabiliyor. Fakat, hastalıkla ilgileri bakımından bunların çoğunu elemeyi muvaffak olduk” diyor.
CDD ya da koloni göçerten hastalığı ile alakalı eskiki çalışmalarda pestisid zehirlenmesi ve bazı hastalık yayıcı parazit bitlerin tesiri üzerinde durulmuştu.
Fakat Illinois Üniversite takımının arıların genleri üzerinde yaptığı karşılaştırmalı tahlil bunun somut delillerini sunuyor ve hasta olan arılarda bir virüs sebebiyle pestiside karşı korunmayı sağlayan genlerin kullanılamadığını ortaya koyuyor.
Balarılarının Amerikan ekonomisine tek katkısı bal değil. Aynı zamanda polenlerin dağılmasında ana taşıyıcı rolüyle tarımda büyük ehemmiyet taşıyorlar.
İlk kere 2006 senesinde tespit etilen CDD hastalığı ülkedeki arı popülasyonunun üçte birinin telef olmasına yol açtı.
Avrupa’dan da eş kayıp haberlerinin gelmesiyle hastalığın küresel bir ebat kazandığı endişeleri arkasıydı. Hastalığın, kovandan kovana ufak bir asalak bit tarafından dağılıyor olabileceğini de söylüyorlar.
Bal arıları neden can veriyor
BBC Türkçe
Yaftalar : hayvanlar alemi
