Amerika Birleşik Devletlerinin uzayın insanlı bulguyu projesi, Başkan Barack Obama’nın görevlendirdiği uzmanların, ufalayan bütçe ve mevcut teknolojinin Mars’ın kabul edilebilir bir tehlikeyle bulguyu için noksan olduğu istikametindeki değerlendirmesi üzerine ciddi bir ertelemeye uğrayacağı görünüyor.
Başkan Obama tarafından görevlendirilen 10 aboneli “Human Space Flight Plans Committee” isimli uzmanlar komitesinin ilk değerlendirmelerine göre, yeni bir roketin inşası için senede 3 milyar dolar bölmeden Amerikalı astronotların 2020’de Ay’a yine gitmeleri pek olası değil.
“Bugünkü insanlı uzay programı elimizdeki parayla yaşama geçirilemez” diyen kurul başkanı Norman Augustine, bağımsız televizyon kanalı PBS’e verdiği beyanatta, “İster şu anki programı değiştirelim, ister enteresan bir şeyler elde etmek için daha fazla tüketelim ve bu da zaferli olsun, artık bu iş Beyaz Saray’ın vereceği karar” diye konuştu.
Amerikan uzay müesseseyi NASA, senelik 18 milyar dolarlık bütçesinin takribî 10 milyar dolarını, mekiklerle insanlı uçuş ve yerlerini alacak Ares 1 füzesi ile Orion kapsülünün geliştirilmesine ayırıyor.
Uzmanlara göre, mevcut gidişatta inşası neredeyse tamamlanan Beynelmilel Uzay İstasyonunun UUİ 2020’ye kadar muhafazası, devam eden tek proje olarak görülüyor.
Amerika Birleşik Devletleri 2010’dan sonra uzay mekiklerinin hizmet dışı kalmasıyla UUİ’ye astronotlarını taşımakta vesaitsiz kalacak ve en az 2015’e Ares 1 ve Orion sistemi hazır oluncaya dek Rusya’nın Soyuz füzelerine bağımlı olacak.
NASA, UUİ’ye nakil için ticari füzeler geliştirmeyi de tasarlıyor. Kurul tarafından bir dizi buluşma sonunda hazırlanan rapor 31 Ağustosta resmen Beyaz Saray’a sunulacak. Rapora dair ana unsurlar komitenin internet sitesinde şimdiden yayımlandı.
Komitenin başkanı ve Lockheed Martin grubunun daha önceki saygıdeğer işvereni Norman Augustine de geçen Cuma Beyaz Saray’a raporu laflı iletmişti.
Başkan Obama, Ocakta vazifeye geldikte kısa bir zaman sonra selefi George W. Bush’un 2004’te bülten ettiği ve 2020’de Ay’a ardından da Mars ve Güneş Sistemi’nin ötesine gidilmesini öngören uzay programını değerlendirmek üzere bu komiteyi kurmuştu.
Komitenin Başkan Obama’ya dört alternatif sunacağını belirten Augustine, Mars uzun vadede astronot yollamak için “manalı bir yer” olsa da, bazı göktaşları gibi bugün erişilebilir gayelerin daha usluca olacağını, ancak bunda da bazı teknik güçlüklerin bulunduğunu belirtti.
Uzun yolculuklarda kozmik ışınımın insan organizması üzerindeki tesirlerinin pek öğrenilmediğini belirten Augustine, Kızıl Gezegen’e gidiş gelişin 260 gün etrafında olacağını ve orada büyük ihtimalle bir sene kalınacağının altını çizdi.
Uzmanlar, uzayın insanlı bulgusunun, teknoloji ve ekonominin yanı gizeme milli güvenlik açısından da bir uyarıcı olduğu Amerika Birleşik Devletlerinin, ilk test uçuşu Ekimde yapılacak Ares 1-X roketi projesiyle, yalnızca Ay’a gidip dönen ve sonra terk edilen Apollo projesindeki yanılgıyı yinelememesi gerektiğine işaret ediyor.
