Az görme yetisine sahip olan manililer, Ankara Üniversitesi AÜ Millet Sıhhati Anabilim Dalı Görme Manililer Rehabilitasyon ve Araştırma Ünitesinde “teleskoplu gözlük kullanımının öğretilmesi” ile görme kapasitelerini yüzde 90’a yakın oranda artırabilecek.
AÜ Millet Sıhhati Anabilim Dalı bünyesinde hizmet veren Az Görenler Merkezi Mesulü Prof. Dr. Aysun İdil, Anadolu Ajansı muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye’de az görme ve âmâlık ile alakalı milli bir kayıt sisteminin olmadığını, ancak hesaplamalara göre her bin bireyden 5’inin yüzde 5’in altında görme beceriyi âmâ olduğunu ve bin bireyden 20’sinin ise az görebildiğini söyledi.
Türkiye’deki tek merkez
Türkiye’nin göz hastalıklarının rehabilitasyonunda çok iyi bir noktada bulunduğunu, ancak rehabilitasyon açısından yetersizler olduğunu belirten İdil, “AÜ bünyesinde hizmet veren Az Görenler Rehabilitasyon Merkezi’nin, üniversite bünyesinde Türkiye’de kurulmuş ilk ve tek merkez olduğunu” söyledi.
Merkezde takribî bin hastanın rehabilitasyon hizmetinden faydalandığını ifade eden İdil, “Hastaların yüzde 60’ında ‘faydalı görme’ sağlandı. Yüzde 3’ü makine kullanımını yalanladı, yüzde 9.5’unun görme beceriyi bu sistemi kullanmaya uygun değildi, yüzde 8.4’ü ise az görme destek aygıtı dışında reçeteli banal gözlük takviyesiyle niyetlerine erişti.” açıklamasında bulundu.
İdil, merkezlerinden, 6 yaş altı mektep evveli gruptan faydalananların oranının yüzde 5 olduğunu, yüzde 26 oranında mektep yarıyılı yaş grubunun ve yüzde 41 oranında 19-64 yaş aralığındaki erişkin gruptaki bireylerin faydalandığını, ayrıca gelenlerin yüzde 93’ünün sosyal güvenliğinin bulunduğunu belirtti.
“Çok ufak yaştakiler için değişik program”
İdil, tıpta, gözlük ya da lens gibi aletlerin desteğiyle yüzde 5 ile onda 3 arasında olanların az gören diye kabul edildiğini, rehabilitasyon merkezinde ise bu ölçümlerin fertsel amaca göre tanımlandığını bildirdi.
İdil, şunları kaydetti:
“Her türlü şey sınanmış, istikrarlı vaziyete gelmiş ama mevcut görmesi onun hayattaki niyetlerini asıllaştırmasına yetmiyorsa, böyle bir gidişatta görme seviyeyi ne gidişatta olursa olsun, şahsa onun niyetleri istikametinde yakın, ara mesafe ya da uzak görme için uygun sistemlerle ve aygıtlarla mevcut görmeyi faydalı hale getiriyoruz. Pratik olarak bir elin parmaklarını bir metre uzaktan sayabilme becerisine sahip şahıs, merkezimizdeki uygulamalara cevap verebilir. Işığı hiç göremeyen ya da el hareketlerini vahşice gören bireylerin görme rehabilitasyonunundan faydalanması ise muhtemel değil.”
Görme kapasitesini artırıyor
Merkeze müracaata gelenlerin öncelikle tüm görme işlevlerinin değerlendirildiğini ve ardından şahsa özel aygıtların seçildiğini belirten İdil, “Bunun için optik ya da optik olmayan sistemler kullanılıyor. Optik sistemlerden, muhtelif formlarda üretilmiş teleskopik, mikroskopik ve eşi gözlükler kullanılıyor. Az gören hastalar için geliştirilmiş ve gözlüklerin üstüne monte edilmiş ufak teleskoplu gözlükler ile bireyin yüzde 10’luk görme kapasitesi yüzde 90’ın üstüne, hatta bütün seviyeye çıkabiliyor” diye konuştu.
İdil, teleskopik gözlüklerin kullanımının kolay olmadığını, hastanın buna geçim sürecinin safhalı olduğu için zaman aldığını vurgulayarak, şu bilgileri verdi:
“Teleskopik gözlük, evvel şahsa oturarak kullandırılıyor. Gözlüğü takıp, alışması sağlanıyor. Zira, teleskop sayesinde, objeler bulunduğundan büyük ve değişik yerde görülüyor. Bu da özellikle yaşlılar ve çocuklar için düşme tehlikesini artırabiliyor. Takribî bir ay oturarak kullanım sağlanıyor, ikinci safhada ise teleskopik gözlüğün model ve uygulama yerleri değiştirilerek, yürürken kullanımı sağlanıyor. Bu sürecin de uyarlamayı altı ayı bulabiliyor. Daha sonrasında ise konutta günlük hayatta veya mesleksel alanda nasıl kullanılacağı öğretiliyor. Eğitim evreleri yapılmadığı takdirde aygıtlardan faydalanma oranı yüzde beşin altında olabiliyor.”
Teleskopik gözlük kullanımının özellikle talebeler için çok avantajlı olduğuna dikkati sürükleyen İdil, “Misalin, görmesi sebebi ile eğitimden yaralanma imkânı kısıtlanan bir talebe, teleskoplu gözlük kullanarak bu maniyi aşabilmektedir. Çok kitap okuması gereken hukukçular, ara mesafeyi görmesi gereken piyanistler, uzak görüşün çok ehemmiyetli olduğu resimciler de bu makineleri kullanarak işlerini yapabiliyor” dedi.
Az görenlere teleskoplu gözlük
