Bilkent Üniversitesi Fizik Kısmı öğretim abonelerinden Yrd. Doç. Dr. Ömer İlday ve takımı, mevcut lazerlerden daha yüksek eforla çalışan yüksek performanslı yeni bir tip fiber lazer geliştirdi
Dünya literatürüne ”soliton-similariton” ismini verdikleri yeni lazeri hediye eden Türk analistlerin çalışması, optik alanının en prestijli bilim mecmuası Nature Photonics’in Nisan internet rakamına girerken, mecmuanın Mayıs ayı baskısında yayımlanacak.
Bilim dünyasında ilk defa iki temel optik dalga şeklinin bir lazerde aynı anda oluşabileceğini gösterdiğinden bilim etraflarının büyük alakasını sürükleyen yeni lazerin, cerrahi, askeri ve öbür sanayi uygulamalarında yaygın kullanımı öngörülüyor.
İlday, talebeleri Bülent Öktem ve Coşkun Ülgüdür’le beraber geliştirdikleri yeni lazer teknolojisi ile alakalı bilgi verdi.
Fiber lazerlerin korunma sanayinde lazer radarlardan, atom saatlerine göre bin kat hassasiyete sahip optik saatlerde kullanıldığını anlatan İlday, bu lazerlerin otomotivden diş doktorluğu ve cerrahiye kadar pek çok alanda yaygın kullanımının beklendiğini dile getirdi.
DAHA EVVEL DE LAZER YAPMIŞLARDI
On yıldır dünyanın pek çok araştırma laboratuvarında fiber lazerler arasındaki faal similariton ismi verilen çok özel lazer darbeleri üreten bir makinenin yapılmaya çalışıldığını anlatan İlday, bu lazerlerden pasif similariton lazerini 2003 senesinde de kendisinin keşfettiğini belirtti.
Henüz bitirdikleri bir çalışma ile de mevcut lazerlerden daha yüksek eforla çalışan yüksek performanslı yeni bir tip fiber lazer geliştirdiklerini bildiren İlday, bu lazerle alakalı şu bilgileri verdi:
”Bu çalışmamızda, iki değişik lazerin özelliklerini birleştirdik. Bu lazerlerin, optik frekans kaynakları yapmaktan, doku ve malzeme işlemeye kadar çok geniş kullanım alanları bulunuyor. Çalışmamızda kullanılagelen lazerlere yeni bir lazer tipi ekledik.
Bilim etrafları, yeni lazerin cerrahi, askeri ve sanayide yaygın kullanımını öngörüyor. Ancak çalışmamız, çok yeni olduğundan, tüm kullanım alanlarını şu andan kestirmek oldukça güç. Çalışmamız, ilk defa iki temel optik dalga şeklinin bir lazerde aynı anda oluşabileceğini gösterdiğinden bilim etraflarının büyük alakasını çekti.”
Similariton adlı lazerlerin en ehemmiyetli özelliğinin mevcut lazerlerden daha yüksek eforların elde edilmesine imkân vermesi olduğunu belirten İlday, ”2003 senesindeki keşif ile lazerlerin eforu 10 kattan fazla artırılmıştı. Yeni keşfedilen soliton-similariton lazeri ile lazer eforlarının çoğalması bekleniyor. Bu lazerin yapısının keşfedilmesi neticeyi özel tip femtosaniye lazerlerin çalışma ilkelerinin daha iyi anlaşılacağı belirtiliyor” dedi.
HENGAMESİ DÜŞÜK LAZERLERDE Tübitak İŞBİRLİĞİ
İlday, ultra-alıngan frekans-zaman standartları ve kuvantum tehlikesiz komünikasyon gibi mevzularda getirisi olabilecek düşük hengameli fiber lazerler üzerine takımıyla beraber TÜBİTAK Milli Metroloji Enstitüsü ve Milli Elektronik ve Kriptoloji Araştırma Enstitüsü ile ortak çalışmalar yürüttüklerini de bildirdi.
Bulgunun yapıldığı laboratuvarda fiber lazer teknolojisinin geliştirilmesi ve uygulamaları üzerine değişik çalışmaların da yürütüldüğünü kaydolan İlday, TÜBİTAK, Avrupa Birliği ve Korunma Sanayi Müsteşarlığı tarafından desteklenen muhtelif projelerin yanı gizeme Sanayi ve Ticaret Bakanlığının iki SANTEZ projesiyle desteklediği çalışmalara Türk işletmelerinin de destek vermesiyle bilimsel çalışmalarda üretilen bilgilerin sanayiye aktarıldığını bildirdi.
Labotuvarda yürütülen öbür çalışmalar arasında yüksek güçlü lazerlerin geliştirilmesi, femtosaniye darbelerin bisturi olarak kullanılmasına müteveccih tıbbi çalışmalar, malzemelerin yüksek hasassiyetle işlenmesi, hücrealtı seviyede nanocerrahi, optik saatler ve ladarların geliştirilmesi üzerine çalışmaların yürütüldüğünü bildiren İlday, ”Çalışmalarımız, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletlerinde büyük alaka görüyor, çok rakamda beynelmilel işbirlikleri yürütülüyor. Avrupa’dan analistler laboratuvar imkânlarımızdan yararlanmak için Bilkent Üniversitesine geliyor” diye konuştu.
İlday, çalışmalarının TÜBİTAK Kamu Araştırmaları Grubu, AB Marie Curie, AB UNAM-REGPOT projeleri, Bilkent Üniversitesi Araştırma Fonu ve TÜBA Genç Bilimadımını Destekleme Programı tarafından desteklendiğini de sözlerine ilave etti
Yaftalar : Türk İmali
