MSN kullanıcılarının bırakılması olan ifadeler bütün 152 yaşında! İşte tarih süresince :- ve değişikleri
İrtibat, tarih süresince teknolojinin gelişiminden her zaman aslan hissesini almıştır. Bir zamanlar dumanla haberleşen insanoğlu, bugün artık görüntülü telefonların sevincini çıkartıyor. İnternetin anında iletileşme yazılımları ise günümüzde dünya çapında neredeyse en sık kullanılan irtibat vasıtayı haline geldi. Fakat pek çok kullanıcı için sanal irtibat vasıtalarının bir yetersizi var, duyguları ifade etmek hiç de basit değil. bilim adamları surat surata konuşurken mimik ve ifadelerin, duyguları iletmenin en ehemmiyetli usulü olduğunu kanıtladılar ama MSN‘de karşınızdakinin suratını görmediğiniz vaziyetlerde onun bütün olarak ne sezdiğini öğrenmeniz olası değil.
Neyse ki emoticon veya smiley ismi verilen semboller bu noktada imdadımıza yetişiyor. Ama bu sembollerin doğuşu genel kanının aksine internet ve MSN ile beraber olmadı. Yazı tiplerini birer duygusal ifade olarak kullanmanın tarihi çok daha daha öncekilere dayanıyor.
Smiley‘lerin öğrenilen ilk kayıtlı kullanımı bütün 152 sene öncesinden katlanıyor. 1857 senesinde Amerika Birleşik Devletlerinde aylık olarak yayınlanan The National Telegraphic Review and Operators Guide Milli Telgraf Tahlil ve Cerrahlar Rehberi mecmuasının Nisan rakamında ifadelere ilk kere tesadüfüyoruz. Bu ilk ifadeler ya da kâinatsal ismiyle emoticon’lar Mors Abecesi ile “sevgi ve öpücük” işaretleri olarak kayıtlara geçmişti.
Daha sonra 1862 senesinde ikinci kere karşımıza daha önceki Amerika Birleşik Devletleri başkanı Abraham Lincoln‘ün bir konuşmasının metninde çıktılar. Göz kırpma biçiminde yazılmış olan bu ifadenin bir yazım yanılgısı mı yoksa Lincoln’ün konuşmasının o noktasında vermesi gereken ifadenin ipucu mu olduğu ise hali hazırda öğrenilmiyor.
Fakat Smiley ilk olarak ancak 1881 senesinde çok daha geniş kitlelere erişebildi. Bunda o yarıyılın popüler Amerikan espri mecmuası Puck‘ın katkısı çok büyük. Mecmuanın 30 Mart tarihli rakamında “Tipografik Sanat” ismiyle yayınlanan küçük bir kısım, mutluluk, melankoli, afallamışlık ve ilgisizlik anlamına gelen 4 emoticon‘u sembolleri ve anlamlarıyla birlikte yayınladı.
1912 senesinde Amerika Birleşik Devletlerili gazeteci ve yazar Ambrose Bierce, _/! işaretini kendi yazılarında tebessümme ifadesi olarak kullanmaya başladı. 10 Mart 1953 tarihinde ise saygıdeğer gazetelerden New York Herald Tribune‘de Lili isimli bir filmin duyurusunda tebessümen surat :- ve acıklı surat :- ifadeleri ilk kere kullanıldı.
1963 senesinde Harvey Ball isimli özgür bir grafik sanatçısı ilk kere bu ifadeleri yazı tiplerinin dışına çıkartarak, sarı bir yuvarlak içerisinde bildiğimiz tebessümen surat haline getirdi ve bu noktan sonra Ball‘un yarattığı bu şahsiyet Smiley olarak anılmaya başlandı.
1970’lerin başına geldiğimizde PLATO isimli eğitim emelli kullanılan bir bilgisayar sisteminde pek çok kullanıcı yaygın olarak emoticon’ları kullanıyorlardı. Fakat :- ve :- ifadeleri ilk olarak 19 Eylül 1982 tarihinde Scott Fahlman tarafından Carnegie Mellon Üniversitesi‘nin genel bilgisayar bilim grubunun web sayfasındaki ileti panosunda kullanılması önerildi. Pek çok şahıs tarafından emoticon’ların ilk fotoğrafı kullanımı olarak kabul edilen bu deklarasyondan kısa zaman sonra, uygulama şöhretli ARPANET‘te de dağıldı ve seçenekleri türedi.
Fakat bugün hemen hepimizin sıklıkla kullandığı emoticon’lardan en çok yararlanan şahıs kuşkusuz ki Franklin Loufrani oldu. 1971 senesinde Smiley‘i ticari bir marka olarak patent eden Loufrani sayesinde Smiley ismi ve logosu bugün 25 çeşit mahsul ve hizmet için 100’ün üzerinde ülkede kullanılmaktadır. 800’ün üzerinde lisans uyuşması bulunan Smileyworld Ltd isimli işletme, dünya çapında telif haklarını gözetmek için şu anda 60’tan fazla hukuk şirketi ile çalışıyor. Dünyanın en çok tanınan markası olduğu iddia edilen Smiley, 8 ile 24 yaş arasındaki insanların %96,5 oranını öğrenilirliğe sahip olduğu hipotez ediliyor. Smileyworld Ltd‘in lisans uyuşmalarında elde ettiği hasılat 1 milyar doların üzerinde ve bu kazancın %10’luk bir kısmı bir çok ülkede sosyal faaliyetler gösteren bir vakfa aktarılmakta.
Daha sonraları bir Rus işadamı da internet üzerinde kullanılan ifadelerin telif hakkını aldığını iddia etse de, hatta reklamlarında veya logolarında rastgele bir biçimde bu gülücükleri kullanan işletmelerin kendisine telif ödemesi gerektiğini korunsa da, beklediği hasılatı elde edemedi…
İşte bugün sıklıkla kullandığımız bu sanal ifadelerin tarih süresince geçirdiği acayip ve cümbüşlü öyküsü .
Haberci :-
