Formula 1 yarışlarını izlerken en kıymetli etkenlerin aracın motoru ve pilotlar olduğunu düşünürüz lakin yerle temas eden tek şey olan lastikler, en az motor yahut pilot kadar değer arz ediyor.
Yarış sırasında pilotların pit stop yaptığını ve kadroların neredeyse 3-4 saniyede 4 lastiği tıpkı anda değiştirdiğine birden fazla kere tanıklık ederiz. Pekala bir pilotun yarıştaki bahtını belirleyecek kadar kıymetli olan bu lastikler neden daima yenileri ve farklı cinsleri ile değiştiriliyor? Pirelli’nin Formula 1 için özel olarak ürettiği lastik tiplerini ve ortalarındaki farkları sizler için anlattık.
F1 gruplarının farklı şartlara nazaran seçebileceği 7 farklı lastik seti bulunuyor
F1 lastiklerinin kullanımı, yalnızca pazar günü gerçekleştirilen yarışlarda değil tıpkı vakitte idman ve sıralama çeşitlerinde da büyük kıymet taşıyor. Tüm gruplar, yarışa haftalar kala hangi pistte hangi tıp lastiklerin kullanılacağını FIA’ye bildiriyor ve bu cinslerin dışında farklı bir lastik kullanamıyorlar.
Formula 1’in lastik tedarikçisi şu anda Pirelli fakat tarih boyunca Dunlop, Continental, Bridgestone ve Michelin üzere dev markaların da lastikleri de daha evvel kullanılmıştı. 2011 döneminin başlamasıyla birlikte Pirelli F1’in resmi lastik tedarikçisi oldu ve o devirden beri tıpkı özelliklere sahip lastikleri bütün kadrolara temin ediyor.
Formula 1’deki bütün gruplar, pistin yüzeyine ve havanın sıcaklığına bakarak lastik stratejileri geliştirir, hangi pilotun hangi lastiği kullanması gerektiğine karar verir. Pirelli’nin F1 ekipleri için sunmuş olduğu 7 farklı lastik çeşidi vardır. Bunlardan 5’i kuru, kalan 2’si de ıslak taban için tasarlanmıştır. Dilerseniz bu lastiklerin özelliklerine kuru taban için tasarlananlardan başlayarak daha yakından bakalım.
Formula 1 kuru taban lastikleri
C1 (Compound 1)
C1, Formula 1 araçlarında kullanılan en sert lastiktir ve çoklukla havanın ve münasebetiyle pistin son derece sıcak olduğu şartlar için tasarlanmıştır. C1 lastikler birebir vakitte keskin virajlar için de uygundur sıkıntı ısındığı için de yıpranması uzun vakit alır. Bu lastiklerin en büyük handikapı, yumuşak lastiklerle nazaran aracın bir tık daha yavaş gitmesine yol açması.
C2 (Compound 2)
C2 lastikler, beyaz ve sarı olmak üzere iki farklı lastik yanağına sahiptir ve C1’den bir nebze daha yumuşak olmasına karşın birebir gaye için kullanılırlar. C2 hamurlu lastikler, yüksek sürat ve keskin virajlar için son derece uygun olmalarının yanı sıra birebir vakitte Formula 1 yarışlarında en çok tercih edilen lastik çeşididir.
C3 (Compound 3)
Performans ve dayanıklılık konusunda en başarılı lastik, C3 hamurlu lastiklerdir ve kendi ortalarında beyaz, sarı ve kırmızı olmak üzere 3 farklı yanağa ayrılırlar. Ekseriyetle Monaco GP yahut Bahreyn GP üzere kent içi pistlerde kullanılır.
C4 (Compound 4)
2019 döneminde ultra yumuşak lastikler olarak isimlendirilen C4 lastikler, yüksek sürat vaad etse de kullanım ömrü kısadır ve sert lastiklere nazaran çok daha süratli parçalanmaya başlar. Çok süratli bir formda ısındığı için yarış pilotları, hızlanmaları gerektiğini düşündüğü cinslerde bu lastiğe geçiş yapabilir.
C5 (Compound 5)
Pirelli’nin bugüne kadar tasarladığı en süratli lastik olma özelliğini taşıyan C5 lastikler, çeşidinin en yumuşak örneğidir ve mekanik kavrama gereksinimi duyulan bütün pistlerde kullanılır. Başka tüm lastiklere nazaran çok daha süratli parçalanır ve kısa ömürlü olması nedeniyle kullanım yerinin seçilmesi büyük stratejiler gerektirmektedir.
Formula 1 ıslak yer lastikleri
Intermediate Green
Pirelli, yağmurlu havalarda ıslak yerlerde kullanılmak yalnızca iki farklı lastik tıpta oluklu lastiklersunmaktadır. Geçiş lastiği olarak da nitelendirilen Intermediate Green, lastik başına saniyede 30 litre suyu tahliye etme özelliğine sahip ve su birikintilerinin ve ağır yağışın olmadığı yarışlarda rahatlıkla kullanılabiliyor.
Wet Blue
Wet Blue lastikler ise ağır yağışın, derin su birikintilerinin ve pistin son derece kaygan olduğu şartlarda kullanılıyor. Saatte 350 kilometre hızdayken saniyede 85 litre suyu tahliye edebiliyorlar ve çapları öbür lastiklerden 10 mm daha geniş olduğu için azamî yol tutuşu sağlarlar.
Formula 1’de grupların uyması gereken lastik kuralları
