NASA’nın ilk özel dış gezegen bulma ‘avcısı’ olan Kepler Uzay Teleskobu, kullanımda olduğu sırada güneş sistemimizin dışında potansiyel olarak üzerinde yaşanabilir koşullara sahip dünyalar arayışı kapsamında yüz binlerce yıldızı gözlemledi. Bu gözlemler sırasında teleskopun derlemiş olduğu liste, teleskobun senelerdir kullanılmıyor oluşuna karşın yeni bulgulara ışık yakalamaya devam ediyor.
Uzmanların halihazırda senelerdir araştırmakta olduğu bu bilgileri daha süratli ve yararlı bir biçimde tarayan ExoMiner adlı yeni bir suni akıl algoritması ise, Kepler’in evvelden derlemiş olduğu bilgileri araştırarak belirsiz 300’den fazla yeni ötegezegen keşfetti.
Kasım 2018’de çalışmayı durduran teleskop, yıldız diskinin önünden geçen bir gezegenin neden olabileceği yıldızların parlaklığında geçici eksilmelere bakıyordu. Ancak bu parlaklıkta eksilmelerin hepsi dış gezegenler nedeniyle olacak diye bir kural olmadığından NASA’nın bilim insanları, yanlışı gerçekten ayırt edebilecek daha detaylı prosedürlere müracaat etmek gidişatında kalıyordu. Şu ana kadar 3.000’i doğrulanan -ki öğrenilen toplam ötegezegen rakamının 4,539 olduğunu düşündüğümüzde bu oldukça büyük bir oran- binlerce gezegen adayı tespit eden Keplerin de 10 senelik hizmeti süresince bol bol bilgi topladığını göz önüünde bulundurduğumuzda bunun, yeterli bilgi sağlandığında bilebilen ve marifetlerini geliştirebilen bir suni akıl olan ExoMiner’lık bir iş olduğu söylenebilir.
Her bir aday ötegezegen için Kepler bilgilerini araştıran bilim insanlarının yapması gereken şey; ışık çarpığına bakıp gezegenin yıldızın ne kadar büyük bir kısmını kapladığını hesaplamak ve güya gezegenin yıldızın diskini geçmesinin ne kadar sürdüğünü inceleme etmekti. Bazı gidişatlarda ise gözlemlenen parlaklık farklılıklarının yörüngedeki bir ötegezegen ile açıklanması pek muhtemel değildi. Tamamen aynı süreci daha yararlı bir biçimde takip eden ExoMiner algoritması da Kepler gezegen fihristine 301 ötegezegen ilave edilmesini sağladı. Ancak ne yazık ki ki onaylanan bu yeni gezegenlerden hiçbirisi üzerinde yaşama ergonomik şartlara sahip değil.
NASA Ames Araştırma Merkezi’nden Üniversiteler Uzay Araştırmaları Derneği’nde ExoMiner proje lideri ve makine öğrenimi idareyicisi olan Hamed Valizadegan, “ExoMiner bir şeyin gezegen olduğunu söylediğinde, onun bir gezegen olduğundan emin olabilirsiniz,” diyerek algoritmanın son derece doğru ve değişik makine sınıflandırıcılar ile insanlardan daha emin olduğunu kaydoldu. Bilim insanları, maharetlerini ispatlayan ExoMiner’ı şimdi de NASA’nın mevcut Transit Exoplanet Survey Satellite TESS veya Avrupa Uzay Ajansı’nın Planetary Transits and Ocillations of Stars PLATO gibi yanaşmakta olan ötegezegen arama misyonlarından elde edilen bilgileri taramaya destekçi olmak için kullanmak istiyor.
