Bilim insanları, laboratuvar etrafında ‘yaşam bulguları gösteren’ sentetik kristal geliştirdiklerini açıkladı
Amerika Birleşik Devletleri’den bilim dünyasında büyük coşku uyandıran bir haber geldi. Analistler, ışığa maruz kaldığında tepki veren ve kimyevilerle beslendiklerinde hareket eden kristallere dönüşen, ‘cansız’ parçacıklar keşfetti.
Araştırmada yer alan New York Üniversitesi’nden NYU biofizik uzmanı Jérémie Palacci, “Parçacıklar canlı ile cansız olmak arasında bilinmez bir hudutta” ifadesini kullandı.
Science mecmuasında yayımlanan araştırmaya göre, Palacci ve meslektaşı Paul Chaikin, ‘doğru kimyevi koşullar altında canlı kristaller haline dönüşen parçacıklar’ geliştirmeyi muvaffak oldu. ‘Toplu tutum’ üzerinde çalışan analistler, balık ve kuş sürüleri yerine ‘hakimiyet edilebilen parçacık’ üretmenin deney ve gözlemleri için daha kolay olduğunu belirtti.
Wired mecmuasının haberine göre, sentetik kristalleri oluşturan her bir parçacık, mikroskobik bir olijist kübünden oluşuyor. Demir ve oksijenden oluşan olijist, bir tarafı sarih vazgeçilen küre biçiminde kılıfın içine kondu.
Mavi ışığın emin dalgaları arasında, olijist elektrik üretmeye başladı. Parçacıklar daha sonra mavi ışık altında hidrojen peroksite maruz vazgeçilince, olijistin sarih olan kısmı çevresinde kimyevi tepkinler başladı.
Kimyevi tepkime neticesinde hidrojen peroksit çözülüyor ve kimyevi gradyanlar oluşuyor. Parçacıklar gradyanlar üzerinde ilerleyerek kristali oluşturuyor. Oluşan kristalde gradyanlar üzerinde hareket ediyor.
Işık olan etrafta, parçacıklara uygulanan veya maruz kaldıkları her türlü kuvvet parçalamalarına yol açıyor. Ancak parçacıklar her kezinde toplanıyor. Bu döngü, yalnızca ışıklar kesildiğinde sona eriyor.
BİR HAYLİ SIR ÇÖZÜLECEK
Bilim insanları, sentetik kristal deneyleriyle, karışık toplu tavırları, fertsel özelliklerden bağımsız olarak analizi kastediyor. İleride, molekül seviyesinde kendi kendini bir araya getiren yapıların da geliştirilebileceğine değinen analistler, ‘yaşamın kökeni hakkındaki suallerin akla gelmesinin kaçınılmaz olduğunu’ ifade ediyor.
Palacci, “Yaptığımız deneyle, kolay, sentetik etkin bir yapı büyüttük ve bu yapıyla canlı sistemlerin özelliklerini ortaya koyduk… Bu deneyde gözlemlenen sistemin canlı olduğunu söyleyemem. Ama deneyin canlı olmak ve olmamak arasındaki limitin bir nevi seçime bağlı olduğunu gösterdiğini söyleyebilirim” dedi.
Chaikin ise ‘deneydeki yaşamı belirlemenin güç olduğunu ancak bir metabolizmaya, hareketliliğe ve kendini kopyalama özelliklerini gösterdiğini’ belirtti. Amerika Birleşik Devletleri’li analist, yaptığı ilk deneylede geliştirdiği kritallerin ilk iki özelliğe sahip olduğunu ancak kendini kopyalama özelliğinin en son deneylerde elde edildiğini söyledi.
Bazı bilim insanları, yaşamı oluşturan yapı taşlarının milyonlarca sene sonunda kendini kopyalama özelliğini elde ettiğini düşünüyor. Bu özelliğin, yapı taşlarının zorunlu formasyonlara girmesiyle ortaya çıktığına inanılıyor.
Analistler, kopyalama sürecine müdahale edilmesiyle değişinimlerin, başka bir deyişle natürel seleksiyon ve evrim için zorunlu koşulların elde edilebileceğini düşünüyor. Chaikin, milyarlarca sene evveline uzanan ilk kimyevi döngülerin nasıl olduğunu varsayım etmemenin neredeyse ihtimalsiz olduğunu söylese de, “Çalışmalara devam ediyoruz, şimdiki emelimiz daha hareketli bir sistem yaratmak” dedi.
