Geçtiğimiz aylarda Türkiye’de hayata geçirilen yasal düzenleme ve teşviklerle Türkiye’de telefon üretimi cazip hale gelmişti. Bu düzenlemelerin akabinde Xiaomi, Oppo, Samsung, Vivo, TCL ve Tecno üzere markalar Türkiye’de telefon üretimine başlayacaklarını duyurmuşlardı.
Bu markaların kimileri Türkiye’de fabrika açarken, kimileri da mevcut üreticilerle işbirliği ile üretim yapacaklar. Türkiye’de üretim yapacak olan markalardan biri olan TCL ile bir röportaj geliştirdik ve yaşanan süreci ve ayrıntıları konuştuk.
Türkiye’de telefon fiyatları ucuzluyor!
TCL’in Türkiye’deki faaliyetlerini ve çalışmalarını – ki yakın vakitte Türkiye’de de üretime başlanıyor – TCL Taşınabilir Türkiye Ülke Müdürü Serhan Tunca ve TCL Taşınabilir Türkiye Pazarlama Müdürü Dilek Topuz’a soracağız.
Türkiye’de yerli üretime başlıyorsunuz. Bu hususla ilgili bize biraz ayrıntı verebilir misiniz?
Serhan Tunca: Üretim aslında yıllardır bizim Türkiye’de yaptığımız yatırımların bir kesimi. Üretimden evvel fiziki olarak ofisimizin açılışından beri 5 yıldır neler yaptığımızı da anlatmak istiyorum. Son kullanıcılar bizi aslında daha çok Alcatel markamız ile biliyordu. TCL; Alcatel ve yanında daha evvel Blackberry ve Palm üzere markaları da barındıran bir şirket. TCL bizim şirketimizin ana ismi. TCL ailesi içerisinde çok fazla kategori var. Bu kategoriler ortasında cep telefonları, tabletler, modemler, giyilebilir teknolojiler, televizyonlar ve beyaz eşyalar olarak sayabileceğimiz çok eser var. Aslında çok büyük bir son kullanıcı elektroniği deviyiz ve birebir vakitte büyük bir üreticiyiz. Dünya çapında birçok yerde hem konut elektroniği için hem de cep telefonu eser kümeleri için fabrika teşebbüsleri var. Bu fabrikalarda hem eserlerin ham hususları hem de eserler üretiliyor. Bildiğiniz üzere, bizim en büyük Pazar hissesine sahip olduğumuz eser kategorisi televizyon. Televizyonda dünya ikincisiyiz. Tıpkı vakitte dünyanın sayılı panel tedarikçilerindeniz. O yüzden ürettiğimiz taşınabilir eserlerin dahi birebir vakitte ekranlarını da biz üretiyoruz. Hatta dünyada taşınabilir ekran boyutunda kavisli AMOLED ekran üretebilen iki üretici var. Bunlardan bir tanesi biziz. Uzun bir periyottur de hem Alcatel hem TCL ile esasen Türkiye pazarında yer alıyoruz. Bilhassa tablet eser kümesinde satış sayılarında Türkiye’de ikinci marka pozisyonuna geldik. Bu da aslında tüm yatırımların çıktıları. Sorunuza dönecek olursak, cep telefonu üretimi Mayıs 2020’den beri gündemimizde yer alıyor. Bu tarih de bu eser kümelerine nezaret uygulamasının başladığı tarih. O vakitten beri ağır bir hazırlık içerisindeyiz. İkinci çeyreğin içerisinde cep telefonu eser kümemizi ve mümkün farklı eser kümelerini da Türkiye’de üretimin avantajlarıyla son kullanıcılara sunacağız. Burada fiyatlama avantajının olacağını belirtmek istiyorum. Bugün birinci öncelikli olarak üretim cep telefonu olsa da aslında Eylül’den beri Türkiye’de televizyon eser kümesinde üretim yapıyoruz.
-O küme da size mi bağlı yoksa diğer bir takım mi o tarafı yönetiyor?
Serhan Tunca: TCL, büyük bir yapı olduğu için farklı bir iş ünitesi tarafından yönetiliyor. Öteki bir ünite tarafından yürütülse de birlikte iş birliği yapıyoruz. Bu tip çok büyük dikeyleri olan firmalarda konsantrasyon odağını artırmak için kategorilere bölünebiliyor. Türkiye’de ki operasyonda birlikte bir sinerjinin içindeyiz. Biz taşınabilir eserlerden sorumluyuz. Taşınabilir eserler çatısı altında telefon, tabletler, modemler, giyilebilir teknolojiler, kulaklıklar üzere eserler var. Bugün televizyon ile başlayan üretim öykümüz cep telefonları ile devam edecek. Akabinde muhtemelen farklı eser kümeleri da eklenerek öncelikli olarak Türkiye pazarı, arkasında da etraf pazarlara ihracat gündemi ile devam edeceğiz.
Fabrika ya da üretim yeri nerede? Özel bir yatırım mı yapılıyor yoksa iş birliği mi kelam konusu olacak?
Serhan Tunca: Şu anda TCL Dünya çapında taşınabilir telefon, televizyon, iklimlendirme, beyaz eşya ve mesken aletleri üretim üslerine ve üretim iş iştiraklerine sahiptir. Üretim kapasitesi tüm kategorilerin toplamı için yaklaşık 200 milyon adettir. Çin, Polonya, Vietnam, Meksika, Pakistan, Hindistan, Arjantin, Brezilya, Hindistan ve Endonezya üzere sıralayabileceğim ülkelerde üretim faaliyetlerimiz bulunmaktadır. Türkiye’de de bir iş ortağı ile birlikte ilerliyoruz. Üretim alanında güçlü bir marka ile güçlerimizi birleştiriyoruz.
Türkiye’de üretiliyor olması telefonun ya da diğer bir eserin fiyatını düşürür mü?
Çin’de ürettiğiniz ve Türkiye’de ürettiğiniz telefon ile nasıl bir fiyat farkı olacak?
Serhan Tunca: Bu markaların satış stratejilerine nazaran değişecek olsa da maliyetlerin gösterdiği tabloyu söylemek isterim. Şu an yüzde 30, yüzde 25 bandında maliyet avantajı olacağını öngörüyoruz. Nezaret uygulaması sebebiyle nezaret uygulamasından muaf olmayan ithal eserlerin hepsine sabit bir vergi uygulanıyor. Dolasıyla üretimi burada yaptığımızda maliyet avantajı olmasını bekliyoruz. Biz bu maliyet avantajımızı fiyatlarımıza yansıtacağız. Ben burada TCL olarak yanıt veriyorum markadan markaya değişebilir. Burada niyetimiz ve gayemiz zati üstün teknoloji olan eserlerimizi daha uygun fiyatlara sunmak. Uzunca bir müddettir tüm dünya pazarında da stratejimiz, bu uygun teknolojiyi ve rakiplerinden farklılaşan eserleri uygun bir fiyatla sunma stratejisi içindeyiz. Kullanım dostu bir siyasetimiz var burada.
Türkiye’de fabrikalar kuruluyor. Bunun bazen eleştirisel yanları oluyor. ‘Ucuz işgücü olduğumuz’ için diyenler olabiliyor. Bu türlü bir durum var mı ya da stratejik pozisyonumuzdan ötürü mı Türkiye tercih edilmeye başlandı?
Serhan Tunca: Öncelikle Türkiye jeopolitik pozisyonuyla mutlaka çok merkezi bir noktada bulunuyor. Üretim yalnızca cep telefonu alanında değil neredeyse bütün alanlarda var ve gittikçe artıyor. Olağan aslında bu birçok şeyin birleşimi. Yatırım için Türkiye Cumhuriyeti’nin uyguladığı teşvik programları üreticileri bu hususta teşvik ediyor. Bunun sebebi ucuz personellik değil tam bilakis hatta yetişmiş emekçi bulunduğu için de üreticiler burada yer alıyor. Ben inanıyorum ki Türkiye’de üretim yapan markaların üretim kaliteleri ve eserlerinin kaliteleri etraf ve öbür ülkelerin kalitelerin üstünde olacaktır. Biz nitekim idare ve üretim konusunda birçok ülkeden gömlek gömlek üstteyiz. Bunlar da eserlere yansıyacaktır. Türkiye uzun vakittir 12 milyonluk bir cep telefonu pazarına sahip. Bunu nüfusa oranladığınız vakit başka ülkelere nazaran daha yüksek oranda. Bu üretim ve ihracatla birlikte toplam hacmin daha da yükseleceğini düşünüyoruz. Tahminen bedelde pazar birebir olacaktır ancak adet oranı olarak geçmişteki yıllık adetlerin daha üstüne çıkacağına inanıyoruz.
Aldığım duyumlara nazaran siz TCL marka kulaklık ve tabletleri de Türkiye’ye getireceksiniz. Bu iş birliği ile birlikte mi olacak yoksa bağımsız mı olacak?
Serhan Tunca: Biz eser kümelerimizi TCL marka çatısı altında genişletme stratejisi içindeyiz. TCL markası altında eser çeşitlikleri ve dikeylerini artırıyoruz. TCL markalarımız ortasında üstün teknoloji sunan bir marka olarak konumlanıyor. TCL tarafında Kasım 2019’da cep telefonu ile başlamıştık. 2021’de çok daha fazla eser olacak. Buna tabletler ve ses eserleri de eklenecek. Niyetimiz son kullanıcıyı TCL eserleri ile çevrelemek.
Çip üretiminde zahmet var. Araba ve otomotiv dalı bu durumdan çok etkileniyor. Telefon ve tablet aygıtlarının etkilediğini duymadım ancak sizde o tarafta ıstırap var mı?
Serhan Tunca: Çip üretiminde teknik olarak sorun yok. Lakin bu çipleri kullanan eserlerin sayısı ve teknolojiler arttıkça dolasıyla bunların ham hususu silikon tedariğinde sorun olabiliyor. Bu eserlerin hepsi temaslı. Bu temaslar evvelden 4G gerektirirken artık 5G tüm eserlerde olmaya başladı. 5G çiplerde kullanılacak silikon ölçüsü 4G’ye nazaran daha yüksek. Bu aslında temel sebeplerden bir adedidir. 5G talebinin artmasından kaynaklı ham unsurun yetersizliğinden ötürü kesim olarak çipe dair sorun yaşıyoruz. Öbür tarafta buna sebep olan şeylerden bir tanesi de çok süratli büyüyen ve Türkiye’nin de içinde olduğu elektrikli araçlar. Elektrikli araçların içindeki otonom sistemler daha fazla elektronik çipler kullanıyor. Bunun yeniden sebeplerinden bir tanesi de pandemi periyodunda meskenden çalışma ve konuttan çalışmadan kaynaklı tablet bilgisayar kullanımının artması. Küresel bir tedarik sorunu 2020’de vardı; 2021’de de devam edecek. Lakin firma olarak bundan etkilenmeyeceğiz. Zira uzun devir tedarik planları yapıldı. Dal olarak bunu yaşayacak olsak da biz TCL olarak şu anda bunu yaşamıyoruz.
Türkiye pazarında 2021’de birincil maksatlarınız neler olacak?
Serhan Tunca: Öncelikle birinci gayemiz, burada yerli ürettiğimiz eserleri bir an evvel son kullanıcılarımız ile buluşturmak. Evvelki yıllara nazaran daha yüksek büyüme amacımız var fakat birinci adım olarak koyduğumuz bir amaç var. Tablet kümesinde amaçlarımızın paralelindeyiz şu anda tablette Türkiye’de ikinci sıradayız. Cep telefonu için üretimin birinci yılında, pazar dinamikleri içinde sıkıntı ancak mütevazi bir amaç olarak yüzde 3’lük pazar hissesi maksadımız var. Sürdürülebilir bir büyüme eğilimi içerisindeyiz. Örneğin birinci yıl için yüzde 3 olan büyüme gayemiz, ikinci yıl yüzde 5-6 olacak. Son kullanıcı bazımızı artırarak ilerlemek istiyoruz. Öbür tarafta da ses eserleri kümesinde bir an evvel pazarda olma eğilimi içerisindeyiz.
Dilek Topuz: 2021 yılının sonunda yaptığımız yatırımlar ve farklı eser gruplarımızın getirdiği güç ile TCL marka bilinirliğini arttırmak en büyük gayelerimizden birisi. Televizyon, cep telefonu, tablet ve ses kümesi üzere farklı eser kategorilerinin bize sağladığı sinerjiyi kullanarak TCL markamızı çeşitli sponsorluk ve pazarlama yatırımları ile destekliyor olacağız. Yakın vakitte sizlerle de paylaşacağımız ve bizi çok heyecanlandıran yatırımlarımız olacak.
Biraz daha üst düzeye oynayan aygıtlar Türkiye’de ne vakit satılacak?
Dilek Topuz: TCL markası olarak stratejimiz üst seviye teknik özellikli eserleri erişilebilir fiyatlarla tüketicilerimizle buluşturmak. Yılın ikinci yarısında, TCL markalı daha yüksek teknik özelliklere sahip , üst düzey aygıtlarımızın lansmanını yapacağız.
Yerli üretimde, üretimin burada yapılmadığı yalnızca burada montajlanma süreci yapıldığı istikametinde tenkitler geliyor. Ben buna katılmıyorum. Lakin birinci ağızdan da duymak istiyorum. Yerli üretimin Türkiye’ye ne katkısı olacak? Maddi ve manevi tarafı hakkında bir Türk olarak siz neler söylersiniz?
Serhan Tunca: Bu projelerin sonunda Türkiye’de de bir markalaşma olması tahminen de birlikte iş birliklerinin oluşması üretimlerin altında yatan ana yarar olacak. Biz de uzunca bir periyottur hazırlanıyoruz. Bizim yapacağımız üretim yalnızca montaj olmayacak, büsbütün dizilimin, örneğin elektronik kartının diziliminin yapılacağı bir üretimden bahsediyoruz. Üretim hacminin burada büyümesi Türkiye için öncelikle bir istihdam kaynağıdır. İkinci olarak herkesin de planladığı üzere Türkiye’den ihracatlar olacak. Bu otomotivde bu türlü başladı. Büyük markalarla yarışacak Türk markalarının bu alanda çıkmasına sağlayacağız. Yeni çıkan regülasyonlar ve kararlarla bunun önünün çok açık olduğuna inanıyorum. Uzun vadede marka iş birlikleri tahminen büsbütün yerli bir markamızın çıkmasını sağlayacaktır. Bunun son kullanıcıya yararı da yüksek bir teknolojiyi uygun fiyatla edinmek olacaktır.