13 Aralık 2018’de tekrar kurulan Türkiye Uzay Ajansı’nın gelecek 10 yıl içerisinde hedeflediği faaliyetler, Ulusal Uzay Programı ile katılık kazandı. Bugüne kadar Turksat üzere kıymetli Türk şirketleri SpaceX üzere şirketlerle uzay çalışmalarında iştirak yaptı. Lakin bir devlt kurumu olarak Türkiye Uzay Ajansı’nın daha fazla iştirake gereksinimi olabilir.
1990’lı yılların sonundan bu yana Dünya yörüngesinde seyreden Memleketler arası Uzay İstasyonu da ABD, Rusya, Japonya ve Fransa üzere ülkelerin ortak çalışmaları ile faaliyet gösterebiliyor. Pekala Türkiye Uzay Ajansı kimlerle, yani hangi kurum ve şirketler ile çalışabilir? Sizin için ulusal uzay çalışmaları konusunda neler yapılabileceğini kaleme aldık.
1960’lı yıllardan bu yana farklı devletlerin kurdukları farklı uzay ajansları, bâtın bir rekabet içerisinde hareket ediyorlar. Madalyonun öteki tarafında ise mecburi bir paydaşlık var, zira uzay macerası bütün insanlığı ilgilendiriyor.
Öteki taraftan ABD’nin ulusal uzay kurumu NASA haricinde pek çok ülkenin resmi uzay ajansları ve vakıfları var. Son yıllarda ise uzay ve havacılık bölümünün en ileri seviye pratik çalışmalarını yapan oluşumlar, SpaceX üzere özel şirketler.
Başlamadan evvel: Bir uzay ajansının vazifesi nedir?
Uzay ajansları, bağlı oldukları ülkede yapılacak bilimsel gelişme yahut keşiflerin merkezi sayılabilir. Çünkü gaye yalnızca uzaya gitmek değil, o seyahati bilimsel desteklerle desteklemektir. Uzay araştırmaları sırasında kanserin tedavisini bile keşfedebilirsiniz. Her şey ayrılan bütçeye, yapılan kurumsal iştiraklere bağlı olarak gelişir. Bugün ABD’li NASA’nın en gelişmiş uzay ajansı olmasının sebebi de bu ortaklıklardır.
Listeye tanıdık bir isimle başlayalım: NASA
Uzay çalışmaları konusunda dünyanın en ileri gelen örgütlerinden olan NASA, ABD’nin resmi bir devlet kurumu. Son yıllarda maddi ve bürokratik meşakkatlerin içerisinde olsa da hala yeryüzünün en nitelikli işleri NASA bünyesinde üretiliyor.
Türkiye Uzay Ajansı, NASA’nın bilimsel araştırmalarına dahil olabilecek çalışanlarıyla, ortak çalışma grupları kurabilir. Tahminen bir gün, Rusya, Almanya, Fransa ve JAponya üzere ülkelerin ortak oldukları Milletlerarası Uzay İstasyonu’na gidecek Türk vazifeliler, NASA tesislerinde eğitim alabilirler.
Rusya Federal Uzay Ajansı (Roskosmos):
Soğuk Savaş periyodundaki uzay rekabetinin NASA dışındaki bir öteki sonucu ise Roskosmos oldu. Sovyetlerin uzay temelleri üzerine faaliyet gösteren Roskosmos, yetiştirilen kozmonotlarıyla hala gezegenin en ileri seviyedeki uzay araştırma kurumlarından.
Türkiye Uzay Ajansı’nın stratejik açıdan Asya’da bulunan bir ortakla çalışma yapması hayli dengeli bir maksat olabilir. Kurumun bilhassa gelişmiş roket sistemleri ve savunma sanayii konusunda önemli bir geçmişi var.
Avrupa Uzay Ajansı (ESA):
Fransa, İtalya, Almanya, İngiltere üzere AB ülkelerinin uzay ve havacılık çalışmalarını ortak formda yürüttükleri ESA, NASA’nın akabinde günümüzün en başarılı ikinci uzay ajansı niteliğini taşıyor diyebiliriz. Son yıllarda yapılan uzay gözlemleriyle ön plana çıkan ESA, yüksek teknolojili uzay teleskopları konusunda tam bir uzman.
Türkiye Uzay Ajansı’nın ESA ile çalışması, AB ile olan alakaların durumuna bağlı. Hakikaten politik sonlar, uzay çalışmaları için bir limit koymuyor. Türkiye Uzay Ajansı, ESA üzere bir kurumdan, gözlemevi ve uzay teleskobu çalışmalarına dair çok şey öğrenebilir, ülkemizdeki astronomlar ESA’ya da katkı sağlayabilir.
Japonya Uzay Ajansı (JAXA):
Uzak doğunun uzay rekabetindeki en büyük temsilcilerinden olan JAXA, bilhassa 2010’lu yıllarda yaptığı çalışmalarla biliniyor. Farklı gezegenleri araştırmak, gelişmiş uydu sistemleriyle yeryüzünü gözlemlemek dışında kurum, asteroidlerle yakından ilgilneniyor.
Türkiye Uzay Ajansı’nın JAXA ile paydaşlık kurması öteki iştiraklere kıyasla daha yüksek bir ihtimale sahip. Çünkü JAXA; dışa açık yapısıyla, tıpkı NASA üzere kültürel açıdan varlıklı bir yapılanmaya sahip.
Çin Ulusal Uzay Yönetimi:
Çin, uzay çalışmalarını kapalı bir sistem içinde yürüten kuruma sahip. Yapılan birçok bilimsel araştırmanın ayrıntıları dünya kamuoyuyla açık halde paylaşılmıyor. Tekrar de kurumun magazinel açıdan değerli muvaffakiyetleri duyurduğunu biliyoruz. Bilhassa Ay yüzeyini yakından inceleyen ajans, kuantum fiziğine yönelik en gelişmiş araştırmaları yönetiyor.
Bilhassa kuantum fiziği konusunda, Türkiye Uzay Ajansı’nın bilimsel açından paydaşlık kurması Çin’in sıcak bakmayacağı bir durum olabilir. Bu durum kurumun kapalı sisteminden kaynaklansa da gelecekte neden olmasın.
Hindistan Uzay Araştırma Tertibi (ISRO):
Hindistan’ın beklenmedik halde başarılı olan uzay kurumu, tahminen de günümüz koşullarında sahiden büyük zorluklarla inşa edilen yapılanmalardan birisi. Son yıllarda nispeten sakinlik periyoduna girse de bilhassa yakın ve uzak yörünge uyduları konusunda tecrübeye sahip.
Türkiye Uzay Ajansı’nın kuruluş ve yükseliş devri rehberlerinden birisi ISRO olabilir. Hintlilerin bilimsel alandaki deneyimleri, Türkiye’nin uzay çalışmalarında stratejik açıdan rol model vazifesi görebilir.
Türkiye Uzay Ajansı’nın çalışabileceği özel şirketler:
Virgin Galactic:
Özel şirketlerin uzay çalışmaları, ekseriyetle ticari açıdan büyük değer taşıyor. İnsanların kıtalararası seyahatlerini kolaylaştırmak için yörünge uçakları geliştiren Virgin Galactic, uzay işinden para kazanmayı yeterli biliyor.
Türkiye Uzay Ajansı’nın muhtemel Virgin paydaşlığı, bütçe manasında değerli bir avantaj sağlayabilir. Türk araştırmacıların geliştirecekleri sistemler, Virgin tarafından kullanılabilir. Elbette bunun için öncelikle Virgin’in AR-GE projelerinden daha nitelikli işler ortaya koymak gerekiyor. Tekrar söylüyoruz: Neden olmasın?
Blue Origin:
Amazon’un kurucusu ve CEO’su Jeff Bezos tarafından kurulan Blue Origin, beşerli uzay seyahatleri için roket sistemleri geliştiren bir öbür kıymetli şirket. Seyahatlerin maliyetini düşürmeye, güvenlik tedbirlerini geliştirmeye odaklanan şirket, geleceğin uzay bedellerinden birisi olacak. Türkiye Uzay Ajansı ve Blue Origin’in mümkün iştiraki, Virgin’de olduğu üzere ticari açıdan değerli katkılar sağlayabilir.
SpaceX:
Elon Musk’un uzay şirketi SpaceX, günümüzün en beğenilen uzay teknolojilerini geliştiriyor. Firmanın en son maksadı Mars’a beşerli seyahatler düzenlemek. Bu yolda emin adımlarla ilerleyen SpaceX, Starship ismindeki roketle Ay’a 9 tane sivili göndereceği uçuş testini 2024’te gerçekleştirecek. Starship’in bu testteki başarısı, Mars seyahatlerinin mukadderatını belirleyecek. Firma bu işlere bütçe sağlamak için başka uzay ajanslarının uzay yüklerini taşıyor.
Türkiye Uzay Ajansı’nın SpaceX ile paydaşlığı listede yer alan en güçlü ihtimallerin başında geliyor. Çünkü Türkiye’de geliştirilen bir uydu ya da uzay yüklerinin gönderilmesi için SpaceX kadar güçlü alternatif bulunmuyor.
Google:
Her ne kadar bir arama motoru olarak bilinse de Google’ın uzay yatırımları; pek çok ülkeden ve resmi kurumdan fazla. Bir vakitler yalnızca uydu manzaraları derleyip Google Earth ile sunan şirket, şimdilerde kendi uydularını SpaceX üzere şirketlerle uzaya gönderiyor. NASA, ESA ve JAXA ile ortak çalışmalar yürüten Google, binlerce ışık yılı uzaklıktaki gezegenleri keşfetmek için yapay zeka yazılımlarını geliştiriyor.
Türkiye Uzay Ajansı ve Google’ın olasu paydaşlığı, yerli uzay çalışmalarının yazılım kısmını büyük ölçüde etkileyecektir. Geçtiğimiz NASA ile birlikte çalışıp onlarca gezegen keşfeden Google’ın yapay zeka sistemleri, ülkemizdeki araştırmacılara da ilham kaynağı oluyor.
![Dinozorların Mukadderatını Paylaşmayacağız: NASA, Dünya'yı Gök Taşlarından Gözetecek Uzay Taşıtını Fırlattı [Video]](https://teknocun.com/wp-content/uploads/2021/12/dinozorlarin-mukadderatini-paylasmayacagiz-nasa-dunya-yi-gok-taslarindan-gozetecek-uzay-tasitini-firlatti-video.jpg)
