Geçtiğimiz günlerde Ulusal Uzay Programı’nın açıklanmasıyla birlikte en çok tartışılan mevzulardan biri de uzaya çıkacak Türk bilim beşerlerine verilecek isimdi. Türkiye Uzay Ajansı (TUA) Lideri Serdar Hüseyin Yıldırım, uzaya çıkacak Türk bilim insanları için önerilen isimlerle ilgili açıklamalarda bulundu.
“Türk Lisan Kurumu Liderimiz ziyaretimize gelmişti. Lider beyefendiyle şunda mutabık kaldık; özel isim kullanılması hakikat değil.” diyen TUA Lideri, “Eğer bunu astronot yerine kullanacaksak; astronot yalnızca Türk olmayacak. Amerikalı astronot da olacak. Yarın, ‘Amerikalı Alpaslanlar uzaya çıkıyor’ dediğimiz vakit yanlış olur. Ya da ‘Rus Cacabeyler’ dediğimiz vakit olmayacaktır. Bu sefer beşerler tekrar astronot ismini kullanmaya devam edecek. Astronot bir cins isimdir, bir cins isim olarak bir teklif bulunması doğrudur. Özel isimler bence yerinde değil.” dedi.
“Uzaya çıkacak birinci Türk’ün bayan ya da erkek olmasının bir kıymeti yok”
Şu ana kadar gelen teklifler ortasında kendilerine yakın buldukları bir isim olmadığını tabir eden Yıldırım, “Özbek bir kardeşim aradı, ‘Bizde bir isim var aramaya gerek yok. Biz ‘fezagir‘ deriz’ dedi mesela. Fezagir mana olarak çok gerçek, ses olarak bize çok uyar mı tartışılabilir. Lakin her hâlükârda halkın beğenisine sunacağımız için, bir anket çalışması bile yapılabilir. En son kararı da Sayın Cumhurbaşkanımız verecektir. Onu göreceğiz. Lakin benim gönlümde bu yahut buna emsal söz var. İçinde feza geçebilir. Gök de geçebilir” biçiminde konuştu.
Uzaya gidecek birinci Türk’ün bayan ya da erkek olmasının kendileri için bir ehemmiyeti olmadığını söz eden TUA Lideri, “Önemli olan kriterleri sağlaması. Çok güç bir eğitimden bahsediyoruz. Bu çok farklı bir amaç, ay gayesiyle ilgisi yok. Bir Türk vatandaşının uzaya çıkması ve uzay istasyonunda bilimsel deney yapması. Bir turistik seyahat üzere düşünmüyoruz. Fakat fiziki özellikler çok ağırdır, fiziki kaideler ağırdır. Fiziki özelliklerin ona uygun olması lazım. Dünyada tercih edilenler pilotaj eğitimi almış, etkin pilot olabilir olmayabilir yahut havacılık eğitimi almış insanlardan tercih ediliyor” tabirlerini kullandı.
Türkiye Uzay Ajansı’nın projelerinin kendi bütçeleri olacak
Türkiye Uzay Ajansı’nın bütçesi hakkında da konuşan Yıldırım, “38 milyon devlet bütçesinden verilen bir hissedir; lakin bir çok kurumdan aldığımız katkı hisselerimiz var. Yalnızca bunlara baktığınız vakit Uzay Ajansı’nın bütçesi 50 milyon doların üzerine çıkıyor. Bu çok büyük para değil hakikat, bana sorsanız ben milyar dolar isterim; lakin ülkemizin koşulları da aşikâr. Biz bunları hakikat kıymetlendirmek zorundayız. Ay maksadı üzere, astronot göndermek amacı üzere BKZS üzere büyük projelerde bunların hepsinde projelerin kendi bütçeleri olacak. Uzay Ajansı bütçesinden karşılanma zaruriliği yok. Bunu çok rahatlıkla biz gerekli kurumlara ilettiğimiz vakit bütçeyi ayrıyeten alacağız ve kullanacağız.” dedi
TUA Lideri Yıldırım’a nazaran Türkiye, daima bir roket fırlatma üssü için de uygun bir pozisyon değil. “Türkiye’den fırlatma mümkün; ancak uzay limanımızı Türkiye’de kuramayız.” diyen Yıldırım, “Her yörüngeye her açıya fırlatma yapabilecek bir yere sahip olmanız lazım. Türkiye buna uygun değil. Yerden denetim için geniş çaplı antenler gerekiyor. Şu anda Türkiye’de bu yok. Bunun da alt yapısını kuracağız. En azından 1 tane büyük antene muhtaçlığımız var” formunda konuştu.
