Türkiye de hedefini ay olarak belirleyen ülkeler aralarında yerini alırken, açıklamanın ardından astronot sözcüğüne Türkçe karşılık ve “astronot” olma konusu da bir anda gündemde yerini aldı. Diğer ajansların çalışmalarına bakarak astronot olmanın şartları hakkında bir bilgi sahibi olabiliriz.
Uzaya çıkmak için çıtayı fiilen de arşa çıkarmak gerekiyor. Fen ve mühendislik bilimlerinde en azından doktora aşamasına kadar gelmiş edinmek, bedenen belli şartları yerine getirmek, projeye ast olarak ansızın fazla tanıdık olmayan dil bilmek ve uçuş deneyimine sahip olmak gibi ayrı koşullar bulunuyor.
Astronot denildiğinde akla gelen birincil kurum kuşkusuz fakat NASA. Geçmişte birincil astronotları ordu mensuplarından seçen ajans, o günden bu yandan da çoğu astronotu ordu mensuplarından devşirdi. Bu Nedenle bazı gereksinimleri daha ilk aşamadan karşılayan adaylarla çalışabildiler.
NASA’da astronot olmanın birincil şartı ABD vatandaşı elde etmek. Haliye ülkemizin projesinde de birincil şartın Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı edinmek biçiminde açıklanması kimseyi şaşırtmayacaktır. Ardından ise akademik beceriler geliyor.
Astronot adaylarının seçilmiş okullardan mühendislik, biyolojik bilimler, fizik, bilgisayar mühendisliği gibi fen ve mühendislik dallarında yüksek lisans derecesi yapmış olması gerekiyor. Listedeki okullar da hem girmesi keza bitirmesi oldukça kuvvet olan kurumlardan seçiliyor.
Astronot olmak için bir diğer şart da meslek başında tecrübe sahibi olmak. Adayların asgari 2 yıl boyunca ilgili oldukları alanda çalışmış olmaları ya da en düşük 1000 saat her tarafında bir jet uçağı uçurmuş olmaları gerekiyor. Arkasından da NASA’nın uzun uçuşlar için belirlediği maddi yeterliliğe erişmek gerekiyor.
Peki bu değin belgelenebilir beceri yeterli mi? Natürel ancak hayır. Astronot adaylarının önderlik, takım çalışması ve iletişim becerisinin de üst düzey olması gerekiyor. Sonuçta insanları dev bir tüpe koyup haftalar hatta aylar süren görevlere yollamak bu işin en temelinde yer alıyor.
İnanması zorlama fakat bu şartları taşıyan yüzlerce aday bulunuyor. 2016 yılında NASA’ya astronotluk için başvuranların sayısı tam 18 bin 300 olmuştu. Haliyle ardından üstelik eleme aşaması bulunuyor. Böylece göreve en yerinde kişiler eğitime alınıyor.
Astronot elemelerinde bir şekilde şartları sağlayıp namzet havuzuna dahil elde etmek da tatmin edici değil. Ardından adayların hem sicili, hem de galibiyet durumları detaylı olarak inceleniyor. Bu incelemenin arkasında zaten kaymak katman olan bu grubun en iyileri görüşmeye çağrılıyor.
İlk görüşmenin peşinde da adayların yarısı eleniyor. Geri kalan adaylar ikinci tur görüşme için çağrılıyor. İkinci mülakatın ardındaki yerinde yer alan adaylarla birlikte eğitim sürecine geçiliyor. Robotik kol kullanımı, uzay yürüyüşü çalışmaları, uzay istasyonu operatörlüğü gibi eğitimleri başarıyla tamamlayan adaylar astronot olarak görevlendiriliyor.
Astronot edinmek görüldüğü gibi pek de kolay değil. Hem bu gereksinimler en temel düzeydeki çalışmalar için belirlenen kriterler. Ayrı görevler için bu şartlara yenileri de ekleniyor, mesela Milletlerarası Uzay İstasyonu’nda çalışacak şahısların istasyon personeli ile aynı dili konuşabilmesi gerekiyor. gerçi bir gün fezada bir Türk astronot göreceğimize inancımız bütün.
