Kozmosun ortaya çıkışı ile ilgili en yaygın kabul edilen teori büyük patlama. Kelam konusu teoriye nazaran bildiğimiz manada uzay ve vakit, tek bir noktada gerçekleşen devasa patlamayla ortaya çıktı. Pekala birinci galaksiler ya da yıldızlar ne vakit oluştu? Yeni bir çalışmaya nazaran bilim insanları, birinci yıldızların ne vakit ortaya çıktıklarını tespit etmiş durumdalar.
İngiltere Kraliyet Astronomi Topluluğu’ndan bilim insanları, birinci yıldızların ortaya çıktığı “kozmik şafak” olarak bilinen olayın, büyük patlamadan 250 ila 350 milyon yıl sonra gerçekleştiğini keşfettiler. Cihanın 13,8 milyar yaşında olduğunu düşünürsek birinci yıldızların günümüzden 13,5-13,4 milyar yıl evvel ortaya çıktıklarını söyleyebiliriz.
University College London’dan Prof. Richard Ellis, kelam konusu keşifleri ile ilgili yapmış oldukları açıklamada “Kainatın birinci sefer ne vakit yıldız ışığıyla yıkandığına dair birinci ikna edici ispata sahibiz” halinde konuştu. Bilim insanları, keşif için en uzak 6 galaksiyi inceledi. Kelam konusu galaksiler Dünya’dan öylesine uzak bir uzaklıkta yer alıyorlar ki en güçlü teleskoplarla dahi birkaç piksel büyüklüğünde görülebiliyorlar.
Çalışmanın başındaki isimlerden biri olan Cambridge’deki Kavli Astronomi Enstitüsü’nden Dr. Nicolas Laporte ise keşifle ilgili olarak “Cihan tarihindeki bu kıymetli anın ne vakit gerçekleştiğini müşahedelerle birinci sefer varsayım edebildik” dedi ve açıklamalarına şu biçimde devam etti:
“Işık parçacıklarının 13 milyar yıldan fazla bir müddettir uzayda seyahat ettiğini ve sonra bir teleskopa girdiğini düşünmek kusursuz. Astrofizikçi olmanın şahane yanı, vakitte seyahat ve uzak geçmişe şahit olma yeteneği.”
Çalışmanın bilim ismine bir diğer değerli yanı ise kainattaki birinci galaksilerin dahi üzerlerinde araştırma yapabilecek kadar ışıklarını Dünya’ya ulaştırabildiklerinin görülmesi oldu. Böylelikle James Webb Uzay Teleskobu, uzaydaki en güçlü teleskop olarak kozmosun tarihi hakkında daha fazla keşif gerçekleştirilebilmesini sağlayabilecek.
İskoçya Kraliyet Astronomu Prof. Catherine Heymans, bahisle ilgili olarak yapmış olduğu açıklamada, “Dünya gezegeninde küçük bir medeniyet olan insanlık olarak, uzaya gönderebileceğimiz ve Büyük Patlama’dan yalnızca birkaç yüz milyon yıl sonraki cihana bakabileceğimiz bir teleskop yaratabilmemiz ne kadar mükemmel değil mi?” tabirlerini kullandı.
Birinci yıldızlar, yegane yıldızımız olan Güneş’ten hayli farklı yapıya sahiplerdi. Sırf hidrojeni helyuma çeviren ve Güneş’e nazaran çok daha büyük boyutlara sahip olan bu yıldızlar, patladıklarında ise cihandaki öteki ağır elementleri meydana getirdiler. Kelam konusu araştırmayla ilgili konuşan Prof. Richard Ellis, “Biz kendimiz yıldız evriminin eseri olduğumuz için kendi kökenimize bakıyoruz” dedi.
Bilim insanları, kelam konusu araştırmayı gerçekleştirmek için birinci olarak galaksilerin Dünya’dan ne kadar uzakta olduğunu hesapladılar. Çünkü galaksiler ne kadar uzaktaysa ışıklarının Dünya’ya ulaşması o kadar uzun sürüyor. Dolayısı ile kelam konusu galaksiler o kadar ‘eski’ oluyor. Kelam konusu araştırmada ele alınan altı galaksi, tespit edilen en eski galaksilerden ve mevcut teleskopların müşahede hudutlarını zorluyor.
