Son yıllarda uygunca aşina olduğumuz “karbon ayak izi” diye bir kavram var. Daha evvel duymadıysanız kısaca açıklayarak başlayalım. Karbon ayak izi, yaptığımız her hareketin sonucunda oluşan toplam sera gazını söz ediyor. Bir ulaşım aracı kullanmaktan tutun da yemek yemeye kadar neredeyse her şey karbon ayak izimize tesir ediyor. Bu yüzdendir ki günümüzde et yemeyi bırakan (kesilmek üzere yetiştirilen hayvanlar çok büyük ölçüde metan gazı üretiyor ve bu gaz iklim değişikliğinin esas sorumlularından biri) ya da toplu taşıma kullanmak yerine bisiklet üzere etraf dostu alternatiflere yönelenler var.
Artık hiç olmadığı kadar değerli olan karbon ayak izi kavramı, beraberinde internet karbon ayak izi kavramını da getiriyor. Zira pek aklımıza gelmese de internet kullanımının da bir ayak izi var. Gönderilen her e-posta, atılan her tweet, yapılan her Google araması, güncellenen her Facebook durumu… Her biri elektrik tüketimi, münasebetiyle da seragazı emisyonu manasına geliyor. İnternet, global sera gazı emisyonunun yüzde 3,7’sini oluşturuyor. Üstelik bu sayının 2025 yılına kadar (COVID-19 salgını hariç tutularak) iki katına çıkması bekleniyor!
Uykusuz gecelerde “biraz daha Twitter’a bakayım…” alışkanlığından ya da “şunları kendime mail atayım” kolaycılığından kurtulmanıza katkıda bulunur mu bilinmez lakin gelin internet karbon ayak izimize dair akıllara pek gelmeyen datalara göz atalım.
İnternette bir günde neler oluyor?
Bir günde 500 milyondan fazla tweet atılıyor
2006 yılında Jack Dorsey tarafından kurulan Twitter, şu anda dünya genelinde en tanınan olan üçüncü toplumsal medya platformu. Twitter’da bir günde 500 milyon küsur tweet atılıyor. Bazen tek bir harf yazıp tweet atan ve binlerce beğeni alan tweetler görüyoruz platformda. İnsan sormadan edemiyor “Gerçekten gerek var mıydı?”. Bu ortada Twitter’ın en tanınan olduğu ülkenin Japonya olduğunu biliyor muydunuz? Bunun en önemli sebeplerinden biri 2011 yılında Japonya’da yaşanan sarsıntı. Sarsıntının akabinde medya araçlarının birden fazla ve telefonlar çalışmadığı için Twitter’dan birilerine ulaşmak çok daha kolay gelmiş. O yıl yaşanan sarsıntının akabinde Japonya’daki Twitter kullanıcılarının sayısı yüzde 33 artmış.
Bir günde 294 milyar e-posta gönderiliyor
İnsanlık olarak her gün yaklaşık 294 milyar e-posta gönderiyoruz. İçinde ek olmayan bir e-posta 4 gram karbondioksit oluşturuyor. Şayet içinde görsel varsa 50 grama çıkıyor. Spam e-postalar genelde e-posta sunucuları tarafından otomatik olarak silindiği için e-posta başına lakin 0,3 gram karbondioksit oluşturuyor.
65 e-posta göndermek, 1 kilometre boyunca araç kullanmaya eş paha. Bir yılda ortalama bir insanın gönderdiği ve aldığı e-postaların karbon ayak izi 136 kilograma yaklaşıyor. Bu da 320 kilometre boyunca araç kullanmaya denk geliyor. Global açıdan bakınca, dünyadaki e-posta kullanımı, yollarda 7 milyon tane fazladan otomobil varmış da karbondioksit oluşturuyormuş üzere bir durum yaratıyor.
Bir günde yaklaşık 100 milyar WhatsApp bildirisi gönderiliyor
WhatsApp’ın lideri Will Cathcart’ın Aralık 2020’de attığı bir tweete nazaran, WhatsApp’ta bir günde 100 milyardan fazla bildiri gönderiliyor. WhatsApp aracılığıyla gönderilen bildiri sayısı 2018’den beri yüzde 53 artmış durumda. 2021 bilgilerine nazaran bir Android kullanıcısı WhatsApp’ta ortalama 38 dakika geçiriyor. Anlık iletileşme uygulamalarının sebep olduğu karbon ayakizi tam olarak tespit edilebilmiş değil fakat bu uygulamalar genelde internetle çalıştığı için e-postanın karbon ayak izine daha yakın olduğu düşünülüyor. Bu durumda SMS daha çevreci bir tahlil. Ah eski hoş günler… Lakin hepimiz biliyoruz ki SMS periyoduna dönmek mümkün değil…
YouTube’a 720 bin küsur saatlik içerik yükleniyor
Şu anda dünyanın en tanınan toplumsal medya platformu Facebook. Onun çabucak akabinde YouTube geliyor. İnternet kullanıcılarının yüzde 79’unun bir YouTube hesabı var. YouTube’da her gün 1 milyar saatten fazla içerik izliyoruz! Siz YouTube’a telefondan mı yoksa bilgisayardan mı bakmayı tercih ediyorsunuz? YouTube’daki içeriklerin yüzde 70’inden fazlası taşınabilir aygıtlardan izleniyor.
Bir günde Instagram’da 95 milyondan fazla fotoğraf ve görüntü paylaşılıyor
Instagram kullanımının oluşturduğu karbon ayak izi manasında en büyük sorumlu uygulamada gezinmek, en günahsız hareket ise fotoğraf paylaşmak. Uygulamada gezinmenin akabinde en fazla karbon ayak izi oluşturan hareketler şunlar:
Bir yılda tükettiğimiz toplam bilgi 59 zetabayt
Bir yılda insanlık olarak tükettiğimiz toplam bilgi 59 zetabayt. Bu da 59 trilyon gigabayt demek oluyor. Bir zetabayt, 8,000,000,000,000,000,000,000 bite denk geliyor. Sayılarla aranız pek uygun değilse ya da bu kadar devasa bir şeyi gözünüzde canlandırmakta zorlanıyorsanız şöyle açıklayalım. Şayet her bir bit 1 euro olsaydı, 1 zetabaytlık yığın 1980 ışık yılı boyunca uzanabilirdi. Bu da Dünya’ya en yakın yıldız sistemi olan Alfa Centauri’ye 450 seferden fazla defa gitmemizi sağlardı!
BONUS: İnternetin büyük kısmı beşerler tarafından kullanılmıyor
İnternetin çoğunluğunun beşerler tarafından kullanılmaması kulağa garip gelebilir ancak o denli. Zira internetin büyük kısmı internet botları ve makûs hedefli yazılımlar tarafından kullanılıyor. Bunlar internet aktivitesinin üçte ikisini oluşturuyor.
