Günlük hayatta da sık sık karşılaşıyoruz lakin bilhassa yeni bir bilgisayar almak için eser sayfasının özellikler kısmına indiğiniz vakit karşınıza GPU, CPU, RAM, SSD, HDD, PSU ve gibisi pek çok farklı kısaltma çıkacaktır. Bu bilgisayar bileşenlerinin açılımları ve sahip oldukları kıymetler bilgisayarın performans gücünü gösterir. Bu nedenle bilgisayar bileşenlerinin açılımları nelerdir bilmek gerekiyor.
Bilgisayar bileşenlerinin açılımları sırf bilişim uzmanları tarafından bilinmesi gereken bir husus değil. Yeni bir aygıt alırken, var olan bilgisayarınızda bir problemle karşılaştığınızda, performans sorunu yaşadığınızda ve gibisi durumlarda bilgisayar bileşenlerinin açılımları nelerdir bildiğiniz vakit, probleme çok daha süratli müdahale edebilir ya da kendinize en uygun aygıtı seçebilirsiniz. Bilgisayar kısaltmaları ne manaya geliyor gelin yakından bakalım.
Sık karşılaştığımız bilgisayar bileşenlerinin açılımları:
GPU / Graphics Processing Unit – Grafik Süreç Ünitesi (Ekran Kartı)
Graphics Processing Unit tarifinin kısaltması olan GPU, Türkçe grafik işlemci ünitesi demektir. Bu aygıtlar grafiğin yani imajın yaratılmasında kullanılırlar. Grafik işlemci ünitesi bilgisayar grafiklerini işler, gösterir ve birçok vakit kompleks algoritmalarda CPU’ya nazaran çok daha faaldir.
Bir bilgisayara harici olarak grafik işlemci ünitesi ekleyebilirsiniz lakin birçok bilgisayarda, yaklaşık %90’ında, bu ünite entegre olarak gelir. Entegre grafik işlemci üniteleri, harici olarak kullanılan özel ünitelere nazaran çok daha düşük performan sunarlar. Fakat standart bir kullanıcı için entegre GPU da iş gören bir aygıttır. Bilgisayar performansını direkt olarak etkileyen en kıymetli bileşenlerden bir adedidir.
CPU / Central Process Unit – Merkezi Süreç Ünitesi (İşlemci)
Central Process Unit tarifinin kısaltması olan CPU, Türkçe merkezi süreç ünitesi manasına gelmektedir. Merkezi süreç ünitesi, bilgisayarlarda bilgileri işleyen ve yazılımların çalışması için gerekli komutları gönderen ünitedir. Tek bir yonga içinde bulunan merkezi süreç üniteleri, mikroişlemci olarak isimlendirilirler.
Merkezi süreç ünitesi düşük düzeyli kodları okur ve yazılımların, giriş ünitelerinin, çıkış ünitelerinin çalışmasını sağlar. Bilgisayarın aklıdır demek yanlış olmaz. Bilgisayar performansını direkt olarak etkileyen en değerli bileşenlerden bir adedidir. Kısaca işlemci olarak da anılan merkezi süreç ünitesi, karışık bir sistem olsa da kullanıcı olarak bizim gördüğümüz sadece ufak bir çiptir.
RAM / Random Access Memory – Rastlantısal Erişim Hafızası:
Random Access Memory tarifinin kısaltması olan RAM, Türkçe rastgele erişimli hafıza manasına gelmektedir. Rastgele erişimli hafıza, işlemci tarafından okunan ve iletilen dataların kısa vadeli depolandığı alan yani bir data deposudur. Bilgisayar performansını direkt olarak etkileyen en kıymetli bileşenlerden bir adedidir.
RAM, ana hafızadır. Yükleme, aktarma, yönlendirme, gösterme ve dataların çalıştığı özel alandır. RAM üzerinde bulunan datalar hem okunabilir hem de yazılabilir. DRAM, SRAM, ECC üzere tıpkı süreci yapan lakin farklı özellikleri ile öne çıkan cinsleri vardır. Bilgisayarınızdan çok daha güçlü bir performans almak için kullanmakta olduğunuz bileşenin üzerine yeni bir RAM ekleyebilir ya da var olan RAM’inizi değiştirebilirsiniz.
ROM / Read-only Memory – Salt Okunur Bellek:
Read-only Memory tarifinin kısaltması olan ROM, Türkçe yalnızca okunabilir bellek manasına gelmektedir. Yalnızca okunabilir bellek, bilgisayarlar başta olmak üzere pek çok elektronik aygıtta kullanılmakta olan bir data depolama ünitesidir.
Emsal görünseler bile RAM ile ROM ortasında epey kıymetli bir fark vardır. İsminden da anlaşılacağı üzere, ROM üzerindeki bilgiler hem yazılabilir hem de okunabilir değildir. ROM üzerine sadece üretim sırasında bilgi yazılabilir. Kullanıcı müdahale edemez. RAM ise daha evvel anlattığımız üzere kullanıcı istekleri doğrultusunda yazılır, okunur, düzenlenir bir bilgi depolama ünitesidir.
HDD / Hard Disk Drive – Sabit Disk Şoförü:
Hard disk tarifinin kısaltması olan HDD, Türkçe sabit disk manasına gelmektedir. Hard disklerin vazifesi data depolamaktır. Bilgisayarınızda bulunan tüm datalar, gerektiği vakit kullanılmak için burada depolanır. RAM ünitesine nazaran çalışma suratı hayli yavaştır.
Sabit disk, RAM ünitesine nazaran çok daha yavaş olduğu için fakat RAM üzerine yazılmayacak kadar büyük dataları burada depolanır. Yani sabit disk üzerindeki datalar, RAM kullanımına hazır olarak bekletilirler. HDD yavaş, RAM ise küçük boyutlu dataları depolayabildiği için bir müddettir SSD olarak isimlendirilen çok daha süratli depolama şoförleri kullanılıyor.
SSD / Solid-state drive – Katı Hal Şoförü:
Solid – state drive tarifinin kısaltması olan SSD, Türkçe katı hal şoförü manasına gelmektedir. SSD, ikincil depolama sistemi olarak çalışan ve dataları RAM’den farklı olarak kalıcı biçimde depolama hizmeti veren bir aygıttır. SSD sessizdir, süratlidir, daha sağlamdır, gecikme mühleti çok daha azdır. Yani kısaca SSD, HDD’ye nazaran çok daha güçlü bir aygıttır.
Yarı iletken hücrelere sahip olan SSD, dataları bu hücrelerde depolar. Her hücrede depolanan bilgi sayısına nazaran SSD fiyatları da değişiklik göstermektedir. Ne kadar bit, o kadar âlâ. SSD, RAM ile benzeri bir çalışma prensibine sahiptir. Bilgi yolları, bilgi iletimi istenen üniteye eş vakitli olarak ulaşabilir. Bunun manası, bilgi süreç kapasitesi çok süratli demek oluyor.
PSU / Power Supply Unit – Güç Kaynağı Ünitesi:
Power Supply Unit tarifinin kısaltması olan PSU, Türkçe güç kaynağı ünitesi manasına gelmektedir. Bilgisayarlar başta olmak üzere tüm elektronik aygıtların çalışması için muhtaçlık duyulan enerjiyi sağlamakla vazifeli olan bileşenlerin ortak ismidir. Pil, batarya, adaptör, güç kablosu ve gibisi tüm üniteler PSU olarak anılırlar.
Aslında güç kaynağı üniteleri için asıl güç kaynağı olan duvar prizi yani elektrik ile güce gereksinim duyan aygıt ortasındaki ilişki diyebiliriz. Direkt olarak elektriğe bağlı çalışan aygıtlar için PSU güç kablosuyken, şarjlı olarak çalışan aygıtlarda PSU batarya ya da pillerdir. Batarya ve piller için süreksiz güç kaynağı ünitesi demek de mümkün. Bilgisayarlar güç olmadan çalışmayacağı için PSU ünitesi olmazsa olmaz bir bileşendir diyebiliriz.
Yeni bir bilgisayar alırken, var olan bilgisayarınızda bir problemle karşılaştığınızda, performans sorunu yaşadığınızda ve gibisi durumlarda karşınıza kısaltma olarak çıkan bilgisayar bileşenlerinin açılımları nelerdir tüm ayrıntılarıyla anlattık. Elbette karşınıza farklı kısaltmalarla çıkacak bileşenler de var lakin uzman değilseniz sadece bunları bilmek de kâfi olacaktır.
